پياده روي در نمكدان تاريخي!
سال 85 بود كه خبر اكتشاف بزرگترين غار نمكي جهان در ايران به گوش رسيد. غاري كه براي «ترين» بودن، لقب هاي ديگري مثل عجيب ترين و زيباترين را هم يدك مي كشيد و گروهي اهل كشور چك با همكاري دانشجويان دانشگاه شيراز بيشتر از 10سال در اين غار به تحقيق و بررسي پرداخته بودند.
اگر اين روزها سري به ژئوپارك قشم بزنيد، مي توانيد غار شگفت انگيز نمكدان را ببينيد كه در فاصله 90 كيلومتري شهر قشم و در بخش انتهايي جنوبغربي جزيره قرار دارد. غاري كه مرتب در حال تغيير و تحول است و اگر دو بار پي در پي به آن سر بزنيد، هر بار چهره جديدي از آن را مي بينيد.
كافيست پا به پيچ و خم اين غارهاي طويل بگذاريد تا ببينيد كه نمك هاي 570 ميليون سال قبل چطور شش جهتتان را پر كرده اند و از ديواره هاي غار آويزان شده اند! در غار نمكدان قشم شما در تونلي از نمك قدم مي زنيد كه بيش از 6هزار متر طول دارد.
از دل كوه نمكدان يك جريان آب زير زميني دائمي ميجوشد كه راه را به خارج باز مي كند و پس از حل كردن نمك در مسير حركت خود به صورت چشمه نمك در دامنه كوه ظاهر ميشود كه در گودال مقابل خود حوضچهاي طبيعي به رنگ سفيد به وجود ميآورد. منظره اين حوضچه از دور مثل برف زمستاني ديدني است.
اين حوضچههاي پلهاي بلوري دهانه غار جايي است كه سالها مردم براي آب درماني از آن استفاده مي كردند. نمك هاي كوه نمكدان از بهترين نوع نمك سر سفره شناخته شده است و در تركيب آن عناصر ديگري همچون منيزيم وجود دارد كه به همين دليل ميتواند به عنوان نمك طبي به ويژه براي مصرف ورزشكاران حرفهاي به صورت كپسول مصرف شود. خيلي ها معتقدند كه باقي ماندن و تنفس در داخل غار نمكدان قشم مي تواند به بهبود بيماران مبتلا به آسم و ناراحتيهاي تنفسي كمك كند.
درون غار به ويژه در اعماق آن، تاريك است و براي مشاهده بلورهاي نمك نياز به چراغ قوه پرنور است. پا به داخل غار كه بگذاريد، با شاخگوزنهاي منحصر بهفردي رو به رو مي شويد كه در واقع چيزي نيستند جز استلاگميتهاي تيز و بلورين شاخ گوزني كه منحصرا در غارهاي نمكي تشكيل ميشود. در بيشتر تالارهاي اوليه اين غار مي توانيد اين استالاگميت ها را ببينيد و از شكوهشان لذت ببريد. سقف را هم قنديلهاي مرمرين و بلورين در اشكال مختلف پوشش دادهاند كه منظرهاي زيبايي را به وجود آورده اند. اما احتمالا مجبوريد بيشتر مسيرتان را سينه خيز برويد كه البته بعد از هر صد متر به تالارهايي از غار ميرسيد كه ميتوانيد براي استراحت كمي سرپا بايستيد.
بعد از چند ساعت گشت و گذار لابه لاي نمك هاي 500هزار ساله، غار شگفتي ديگري را براي شما رو مي كند. احتمالا در بازگشت از غار خواهيد ديد كه دهانه غار باز هم شكل ديگري به خود گرفته است... تعجب نكنيد؛ شما با يكي از عجيب ترين غارهاي دنيا ديدار كرده ايد!
تاريخ سنگي ساساني
اگر علاقمند به بازديد از مناطق تاريخي هستيد، كازرون بهشت شماست. جايي كه مي تواند تاريخ را روي سنگ تراشه هايي نشانتان دهد كه نمونه آن را در كمتر كشوري مي توان پيدا كرد. اگر اين روزها گذارتان به شيراز و كازرون افتاد، سري هم به تنگ تاريخي چوگان در 23 كيلومتري شهر كازرون و رو به روي شهر باستاني بيشاپور بزنيد. جايي كه رودخانه شاپور جاري است و نه تنها سرسبزي آن به شما فرصت گشت و گذار در طبيعت را هم خواهد داد، بلكه در ارتفاعات آن امكان كوهنوردي و غارنوردي هم خواهيد داشت.
تنگ طبيعي و تاريخي چوگان 3 روستا به نام هاي تنگ چوگان بالا، تنگ چوگان پايين، تنگ چوگان وسطا دارد و كوه شاپور را با غار معروفش، مي توانيد مشرف به روستاي تنگ چوگان وسطا ببينيد. اما راه اصلي براي رسيدن به غار از تنگه چوگان عليا (روستاي كشكولي) ميگذرد.
اين دره علاوه بر 6نقش برجسته مربوط به شاپور اول و بهرام اول و دوم، مجسمه عظيمي از شاپور اول به ارتفاع 6 متر را در غار شاپور به شما نمايش مي دهد. نقش برجسته هاي اين تنگه نسبت به ساير نقوش دوره ساساني بزرگتر و شلوغتر هستند. به گونهاي كه 3 تا از اين نقش برجسته ها بيش از 30متر مربع مساحت دارند و در هر كدام نقش پيكر بيش از 30نفر تراشيده شده است.
اگر نقش برجسته هاي ديگري را هم در شهرهاي باستاني ايران ديده باشيد، تنها مي توانيد نقش برجسته صحنه شكار خسرو پرويز در طاق بستان كرمانشاه را با نقش برجسته هاي تنگ چوگان مقايسه كنيد. در حقيقت حجاريهاي ساساني تنگ چوگان در كنار طاق بستان كرمانشاه، نقش رستم و نقش رجب (در نزديكي تخت جمشيد) يكي از محوطه هاي تاريخي با ارزش آن دوره به شمار مي آيد.
نقش برجسته هاي تنگ چوگان در فاصلهاي كمتر از 500متر از شهر باستاني نيشابور قرار دارند و اگر از سمت بيشابور به اين تنگه وارد شويد چهارنمونه از اين نقش برجستهها را در شمال و سمت چپ و دو تاي ديگر را در جنوب و سمت راست خود خواهيد ديد.
اولين نقش برجسته اي كه بزرگترين و شلوغ ترين نقش برجسته در بين ديگران است، نقشي مربوط به جشن پيروزي شاپور اول بر امپراطوري روم است. شاپور در طي دوران 30 ساله فرمانروايي بر ايران دو بار با امپراطوري روم وارد جنگ شد. در پايان اولين نبرد، امپراتور روم در اثر شورش فرمانده گارد خود كشته شد و امپراتور بعدي روم براي استقرار پايههاي حكومت خود به سرعت پيشنهاد صلحي را همراه با قبول پرداخت غرامت و واگذاري ارمنستان به ايران را مطرح كرد. اما سالها بعد يك امپراتور تازه نفس ديگر براي جبران شكستهاي قبلي مجددا به ايران حمله كرد كه اين بار هم به دنبال شكست ارتش روم، همراه با 70هزار نفر از صاحب منصبان و لشكريانش به اسارت شاپور درآمد.
پس از آن، شاپور ايران را خورشيد گيتي تاب و تنها ابر قدرت دنيا خواند و دستور داد تا نقش اين پيروزي را در محلهاي متعددي بر كوه حك كنند. معروف ترين اين نقش برجستهها در نقش رستم و بزرگترين و باشكوه ترينهايشان در تنگ چوگان قرار دارند.
دومين نقش برجسته مربوط به پيروزي بهرام دوم بر اعراب بيابانگرد است كه در آن بهرام سوار بر اسب در سمت چپ نقش قرار داشته و اعراب در حال راهنمايي توسط سرداران ايراني به منظور پيشكش اسب و شتر در مقابل او ديده ميشوند.
سومين نقش برجسته كه كامل ترين و زيباترين نقش برجسته زمان ساساني به شمار ميآيد، مراسم دريافت حلقه شهرياري توسط بهرام اول از اهورامزدا را به تصوير كشيده است.
حكاكي اين نقش برجسته آنقدر هنرمندانه بوده كه حتي چين و چروك ها و حركت لباس و... نشان داده شده اند. همه چيز در اين نقش به شكل حيرت انگيزي تناسب دارد. حتي جزييات فيزيكي اسب و رگهاي روي پاي اسب هم مشخص شده است.
نقش برجسته چهارم صحنه پيروزي بهرام دوم بر ياغيان را به تصوير كشيده است. در اين نقش پادشاه در مركز نقش نشسته و در سمت راست او سربازان و سرداران ايراني به احترام ايستاده اند و اسرا و ياغيان هم در سمت چپ توسط سربازان ساساني به حضور شاه آورده ميشوند.
نقش برجسته پنجم كه در سمت راست تنگه واقع شده و سالم ترين نقش برجسته در ميان نقوش 6 گانه است هم به پيروزي شاپور بر دولت روم اختصاص دارد.
ششمين و آخرين نقش برجسته كه آن هم در سمت راست تنگه و دقيقا در كنار جاده واقع شده است متاسفانه بيشترين آسيب را در طي زمان ديده و قسمتهاي بالاي آن تقريبا از بين رفته است.
در اين نقش برجسته مراسم دريافت حلقه شهرياري توسط شاپور اول از اهورامزدا و همچنين پيروزي او در جنگ با روميان به تصوير كشيده شده و زير سم اسب مظهر اهورامزدا، اهريمن و زير پاي اسب شاپور، گرديانوس، امپراطور كشته شده، لگدمال ميشوند. فيليپ، امپراطور ديگر روم هم جلوي اسب شاه زانو زده و تقاضاي صلح و بخشش دارد.
سفر يك روزه به شهرستانك
سفر يك روزه به روستاي شهرستانك، به اندازه اي زيبا و خاطره انگيز است كه وسوسه انجام آن اصلا عجيب نيست. شهرستانك روستايي است در 84 كيلومتري تهران و آنقدر زيباست كه حتي ناصرالدين شاه هم نتوانست از آن بگذرد و تقريبا 120 سال قبل قصري ييلاقي در آنجا برپاكرد تا حداقل سالي يكبار بساط آشپزي درباري را در آنجا راه بيندازند.
روستاي خوشمنظره شهرستانك در54 كيلومتري شمال غربي كرج با آنكه روستايي ييلاقي است، پاييزش از تابستانش هم معروفتر و زيباتر است. براي سفر يك روزه به اين روستا، ميتوانيد طوري برنامهريزي كنيد كه صبح آنجا باشيد و تا بعد از ظهر هم در روستا و طبيعت اطرافش بچرخيد.
چطور برسيم؟
در حال حاضر بهترين مسير دسترسي به شهرستانك، راه آسفالته 8كيلومترياي است كه از جاده كرج-چالوس، نرسيده به گچسر منشعب شده و به شهرستانك منتهي ميشود. آزادراه تهران- شمال هم در آينده از نزديكي شهرستانك خواهد گذشت.
خودروي سواري: بهترين حالت براي رسيدن به شهرستانك اين است كه صبح زود راه بيفتيد تا قبل از هشت صبح آنجا باشيد. ميتوانيد در جاده چالوس بعد از حدود 44كيلومتر رانندگي و بعد از عبور از روستاي آسارا، درسمت راست جاده به دو راهي شهرستانك ميرسيد. يك تابلوي بزرگ سبزرنگ مسير روستا را نشانتان ميدهد. از اينجا تا خود روستا حدود 10كيلومتر راه آسفالته داريد.
اتوبوس يا تاكسي: اگر با تاكسي يا اتوبوسهايي كه از جاده چالوس راهي شهرهاي شمالي ميشوند راه بيفتيد مي توانيد در دوراهي شهرستانك پياده شويد و منتظر خودروهاي عبوري شويد. ممكن است مخصوصا وقت برگشت، وسيله گيرتان نيايد. به همين خاطر توصيه ما اين است كه با تورهاي مسافرتي يا وسيله شخصي به شهرستانك برويد، مگر آنكه بخواهيد از لب جاده تا روستا را هم پياده برويد.
مسير كوهپيمايي
ميتوانيد از قله توچال هم به شهرستانك برسيد. از سمت غرب توچال به سمت پايين كه سرازير شويد، بعد از يك ساعت پيادهروي به قله شاهنشين در شهرستانك ميرسيد. تا انتهاي مسير حدود يك ساعت و نيم پياده راه داريد. مسير راحت و سبك است. بعد از حدود 20 دقيقه از روستا خارج و وارد راه ييلاقي بيرون روستا ميشويد. ميتوانيد وارد كوچهباغهاي اطراف شويد و گشتي بزنيد اما مسير مستقيم به كاخ ناصري ميرسد.
آنچه در مسير خواهيد ديد
كاخ ناصري
جاده ناصري، راهي كه از زمان هاي دور شهر ري را به مازندران متصل ميكرد و در دوره قاجار توسعه يافت، از اين آبادي ميگذرد و كوهنوردان هنوز هم از اين مسير استفاده ميكنند.
انتهاي شهرستانك بن بست است و به قله شاهنشين ميرسد كه اگر از توچال كوهنوردي كرده باشيد، از اينجا پايين خواهيد آمد. اطراف كاخ محوطهاي پر از درخت دارد و رودخانهاي كم عمق هم از كنار كاخ ميگذرد. ميتوانيد وارد محوطه كاخ شويد.
اين كاخ درحدود سالهاي 1295 قمري به دستور ناصرالدين شاه ساخته شد و امروز در فهرست ميراث فرهنگي به ثبت رسيده است. اين كاخ غيرمسكوني است و درِ اتاقها بسته است؛ تقريبا تمام كاخ دوره ناصري تخريب شده و فقط يك ساختمان كه در دوره پهلوي دوم مرمت شده بود سرپا است. در اين كاخ فقط روزهاي صبح جمعه براي بازديد باز ميشود.
كتيبه قجري
در ضلع شرقي كاخ يك سنگ بزرگ قرار دارد كه ارتفاعش بيشتر از چهار متر است و كتيبهاي روي آن كندهكاري شده. اگر از مردم روستا بپرسيد، ميگويند زماني ناصرالدين شاه اينجا مشغول استراحت بوده كه اين سنگ از كوه روبهرو پايين ميآيد و متوقف ميشود. بعد شاه قاجار دستور ميدهد شرح اين ماجرا را روي اين سنگ بكنند. اما نوشتههاي روي سنگ ديگر خوانا نيست و فقط ميتوانيد كنارش عكس بگيريد.
بعد از تماشاي كاخ ميتوانيد به روستا برگرديد يا به سمت كوه و قلعه دزدبند برويد. مسير سمت چپ كوه شاهنشين به سمت قلعه ميرود. حدود نيم ساعت تا بالاي قلعه راه داريد. البته فقط چند ديواره از اين قلعه باقي مانده و اگر تجربه چنداني در كوهنوردي نداريد، بهتر است بالا نرويد.
چشمه گُله گيله: اگر كاخ را رد كنيد و به سمت شمال آن برويد به چشمهاي ميرسيد كه از زير سنگي بزرگ ميجوشد. آب چشمه زلال است و به رودخانه ميريزد. نزديك چشمه درختان خودروي گردو، گيلاس و آلبالو درآمده كه در فصل تابستان معمولا ميوه دارند.
درخت اورس
اگر از پيادهروي بازگشتيد و وقت داشتيد، بد نيست به درخت كهنسال سرو سري بزنيد كه محليها آن را به اسم «هورست» مي شناسند. اين درخت حداقل چندصد سال عمر دارد، ارتفاعش حدود 17 متر و عرضش تقريبا 14 متر است.
بايد از سمت جنوبشرقي روستا از يك مسير خاكي بالا برويد. حدود20 دقيقه تا رسيدن به درخت زمان لازم داريد. اگر از روستاييان بپرسيد راه رسيدن به آن را نشانتان ميدهند. دهياري شهرستانك در حال ساخت يك مسير مناسبتر براي دسترسي به اين درخت تاريخي است.
كجا بمانيم؟
براي ناهار حتما يادتان باشد كه وسايلش را پيش از آنكه وارد شهرستانك شويد تهيه كنيد يا از منزل همراه خود بياوريد، چون در روستا و مسير پيادهروي تا كاخ هيچ امكانات رفاهياي وجود ندارد.
البته بهترين غذا بعداز پياده روي يك غذاي سالم و سبك است. در خود روستا چند بقالي وجود دارد كه ميتوانيد چيزهايي را كه فراموش كردهايد از آنها بخريد. سوغات اينجا گردو، عسل و لبنيات است. بقاليهاي روستا ماست محلي خوبي دارند كه نبايد آن را از دست داد. آقاي غلامي يكي از معروفترين و بهترين ماستهاي شهرستانك را دارد.
البته تمام روستاييان شهرستانك ماست و پنيرهاي محلي خوبي دارند كه اگر به آنها آشنا باشيد به شما با تخفيف خواهند فروخت.
البته ميتوانيد در روستا ناهار بخوريد يا وسايلتان را تا نزديك كاخ ناصري ببريد. نزديك كاخ، محوطه باز و مسطحي وجود دارد كه از كنارش رودخانه هم عبور ميكند. اينجا چادر هم ميتوانيد بزنيد اما اگر هوا خيلي سرد باشد، بهتر است فكر چادر نباشيد. روستا دو مسجد دارد كه براي نماز و استفاده از سرويسهاي بهداشتي ميتوانيد آنجا برويد.
پيشنهاد براي سفرهاي يك روزه
براي جماعت كارمند، فردا پرونده تعطيلات نوروزي بسته مي شود و بعد از آن بايد به تك روزهاي قرمز تقويم دلخوش باشند. اما شايد در اين تعطيلات پراكنده هيچ برنامه اي بهتر از سفرهاي يك روزه نباشد.
اگر خوش شانس باشيد، مي توانيد يكي دو روز مرخصي بين هفته بگيريد تا از خلوتي جاده ها در هفته دوم عيد استفاده كنيد و از شهر بيرون بزنيد. ما هم براي شما چند پيشنهاد داريم كه خواندن آن خالي از لطف نيست.
نمك آبرود
در 215 كيلومتري شمال تهران مجموعه گردشگري به وسعت 650 هكتار با نام شهر توريستي نمك آبرود قرار دارد. يكي از بخش هاي مهم توريستي نمك آبرود تله كابين است كه امكان صعود به بالاي قله زيباي مدوبن را فراهم مي كند.
قله كوه مدوبن، با داشتن امكانات پذيرايي مسافرين و همچنين اختلاف دماي حدود 10 درجه سانتي گراد نسبت به پاي كوه در ماه هاي گرم سال فضاي خاطره انگيزي براي گردشگران خواهد داشت.
باغ لاله گچسر
باغ لاله هاي گچسر در كيلومتر 52 جاده چالوس واقع در روستاي گرماب قرار دارد و از دهم ارديبهشت ماه هر سال پذيراي بازديد كنندگان است.
بيشتر ايراني ها لااقل يك بار به ماسوله سفر كرده اند. روستاي پله كاني زيبايي كه در 55 كيلومتري رشت در استان گيلان قرار دارد و براي ديدن آن بايد به 35 كيلومتري جنوب غربي شهرستان فومن سفر كنيد. ماسوله به خاطر قدمت و نوع بناهاي روستايي بسيار زيبا و ديدني است كه گردشگران خارجي و داخلي بسيار زيادي دارد.
كوير مرنجاب
اين روزهاي خنك بهار، بهترين فرصت كويرگردي است و كوير مرنجاب كه شمال شهرستان آران و بيدگل در استان اصفهان قرار دارد، گزينه خوبي براي اين كار به حساب مي آيد. مرنجاب يكي از زيباترين نقاط كويري ايران محسوب مي شود و يكي از بزرگ ترين ريگزارهاي ايران است. قسمت عمده اين كوير پوشيده از تپه هاي شني و ريگزار است.
اين كوير از نظر پوشش گياهي بسيار غني است و عمده مساحت آن را گياهان شورپسند مثل درخت هاي گز و تاق و بوته هاي قيچ تشكيل مي دهند. پوشش جانوري منطقه هم به دليل وجود آب و غذاي فراوان بسيار غني است و در آن مي توانيد گرگ، شغال، كفتار، روباه شني، گربه شني، بزمجه، آفتاب پرست، انواع مارمولك، مار، عقرب، تيهو، عقاب و شاهين را ببينيد.
ابيانه كه ديگر نياز به معرفي ندارد! روستايي در 35 كيلومتري شمال غربي نطنز، در دامنه كوه كركس كه به اعتبار معماري بومي و بناهاي تاريخي پرتنوعش از روستاهاي استثنايي ايران است كه بسيار خوش منظره و خوش آب و هواست.
غار علي صدر
غار علي صدر تنها غار تالابي ايران و از معدود غارهاي آبي جهان است. اين غار در ارتفاعات ساري قيه نزديك روستاي علي صدر (يا علي سرد) شهرستان كبودرآهنگ (استان همدان) واقع شده است.
محوطه غار دالان هاي پيچ در پيچ و دهليزهاي متعددي دارد. از مجموعه رشته آب ها، درياچه بزرگي در درون غار به وجود آمده و از اين رو نفوذ به عمق غار علي صدر يكي از ديدني هاي جهانگردي استان همدان است.
زمين شناسان قدمت سنگ هاي اين غار را به دوره ژوراسيك از دوران دوم زمين شناسي 208 ميليون سال قبل) نسبت مي دهند.
تنگه واشي
تنگه واشي يا تنگه ساواشي در حدود 15 كيلومتري شمال غربي شهرستان فيروزكوه قرار گرفته و با داشتن آب و هواي مناسب در تابستان ها، ميزبان جمعيت كثيري از مسافران و گردشگران است.
شايد يكي از جذاب ترين بخش هاي سفر به تنگه واشي حركت در رودخانه اي است كه در بين يك دره سنگي قرار دارد. با توجه به نزديكي تنگه واشي به شهر تهران، امكان مسافرت يك روزه به اين منطقه وجود دارد و به خصوص در تابستان هزاران نفر به اين منطقه مسافرت مي كنند.
كندلوس كه امروزه آن را ميخ ساز مي گويند در دامنه هاي سرسبز و خرم البرز در منطقه كجور مازندران قرار دارد و از چهار دهكده به نام هاي پيده، گيل كلا، ميركلا و كندلوس تشكيل شده است. دهكده كندلوس كه يكي از قديمي ترين مجتمع هاي انساني منطقه به شمار مي رود، در دامنه هاي سلسله جبال البرز منتهي به دره زانوس واقع است. در موزه مردم شناسي كه در دامنه تپه اي در دهكده كندلوس قرار دارد اشيا و آثار متعلق به مردمان اين منطقه از جمله ظروف، كتب خطي، صنايع دستي و ... نگهداري مي شود.
دشت لار دماوند
دشت لار بزرگ ترين دره ايران است كه در 70 كيلومتري شرق تهران در جاده هراز قرار گرفته است. آب و هواي متغير اين دشت را به «لار ديوانه» و چشمه هاي متعدد آن را به زمين «هزار چشمه» مشهور كرده است.
پارك ملي لار كه حدود 28 هزار كيلومتر مساحت دارد، مكاني مناسب براي راهپيمايي و درياچه آن در صورت صدور اجازه توسط سازمان حفاظت محيط زيست موقعيتي خوب براي شنا و ماهيگيري است.
لار مكان مناسبي براي ديدن چهره زيباي بام ايران است. لار زيستگاه جانوراني چون گراز، گرگ، روباه، پلنگ، كل و بز، قوچ و ميش، عقاب طلايي، كبك و انواع مار چون افعي البرزي و ماهي قزل آلا است.
محلات
شهر محلات در جنوب غربي تهران و در فاصله 362 كيلومتري تهران قرار دارد و يكي از شهرستان هاي استان مركزي محسوب مي شود. محلات شهر گل است و در فصل تابستان و معمولاً در اوايل شهريور ماه جشنواره بزرگ گل و گياه در آن برگزار مي شود كه تماشاي آن بسيار لذت بخش است.
خوزستان با دارا بودن جاذبههاي طبيعي، فرهنگي، تاريخي، باستاني و دفاع مقدس كه درطول تاريخ نامهاي گوناگوني به خود گرفته است مركز پايهگذاري و اساس حكومتهاي پرقدرت جهان (از جمله هخامنشيان و ساسانيان) بوده، سرزميني هموار در پاي كوههاي سربه فلك كشيده زاگرس است كه در دل خود دشتهاي سرسبز و وسيع، جنگلهاي انبوه تالابهاي زيبا و بـينالمللي را در كنار سواحل مواج و گرمي كه به زيبايي و تنوع آب و هوايي آن ميافزايند، جاي داده است.
درميان اين همه توانمنديهاي طبيعي، فرهنگي و تاريخي تجربه سفر به منطقهاي سرسبز و خرم آن هم در استاني كه همه آن را به هواي گرم، خورشيد سوزان و خفقان شرجياش ميشناسند، تعجبانگيز و خالي از لطف نيست، منطقهاي روستايي به نام شيوند، بهشتي پنهان در پس آبهاي مواج درياچه سدكارون 3 كه تاكنون بكر و دست نخورده باقي است.
موقعيت روستاي شيوند
مجموعه روستاي شيوند كه از سه روستاي بزرگ شيوند روستاي نوشيوند و پشت آسياب تشكيل شده، با پيوندي عميق با طبيعت اطراف و به تبعيت از شرايط فيزيوگرافي و توپوگرافي روي يالي مسطح به وجود آمده و در تقسيمات سياسي از توابع دهستان دنبالهرود شمالي، بخش دهدز شهرستان ايذه است. اين مجموعه در ارتفاع ???? متري از سطح آبهاي آزاد در ?? كيلومتري جنـــوب غرب ايذه و در دل منطقه حفاظتشده منگشت و شالو واقع شده كه رودخانه كارون از شـــرق آن ميگذرد. آبشار بلند و مرتفع روستاي شيوند نيز از دل كوه فاصلهاي حدود ? كيلومتر را طي ميكند و به درياچه ميريزد . همچنين سه روستاي بزرگ شيوند ميانكوهي و روستاهاي نوشيوند و پشت آسياب از نوع كوهپايهاي هستند كه به فاصله يك كيلومتر از يكديگر و به شكل مثلث واقع شدهاند، به گونهاي كه رودخانه شيوند از ميان سه روستا عبور ميكند.
قدمت روستا
در روستاي شيوند كاروانسرايي قديمي از دوره صفوي برجاي مانده كه نشانگر قدمت طولاني روستاست. البته آثار قلعهاي مخروبه متعلق به هزارههاي سوم و چهارم قبل از ميلاد كه حاكي از تاريخ ديرينه و دوره حيات طولاني دراين منطقه است نيز در اين روستا به چشم ميخورد.
آثار تاريخي
كاروانسراي عباسي و امامزاده محمد، سياهچال قديمي كه زماني به عنوان زندان از آن استفاده ميشده و ?? متر عمق دارد همچنين وجود كتيبههاي قديمي و آثار نقش برجسته از جمله آثار تاريخي اين منطقه است. آثار دهكدههايي قديمي و دو آسياب آبي كه براي تبديل گندم به آرد از آنها استفاده ميكردهاند، از ديگر آثار تاريخي روستاي زيباي شيوند هستند.
آداب و رسوم
زبان اهالي روستاي شيوند زبان فارسي با گويش لري بوده و يك همبستگي قومي و فاميلي بسيارقوي بين مردم اين منطقه وجود دارد. برگزاري مراسم اعياد ملي و مذهبي در ميان مردم روستاي شيوند اهميتي والا دارد. مراسم عروسي سنتي با آيينها و رسوم خاص همراه با ترانههاي محلي برگزار ميشود. موسيقي رايج در منطقه، بختياري است كه همراه با سازهاي دهل و سرنا اجرا ميشود. انواع آوازهاي محلي و لالاييها نيز دراين نوع موسيقي نواخته ميشود. هجراني و بارالها، دو مقام اصيل بختياري است كه توسط نوازندگان محلي خوانده ميشود. مراسم عزاداري ماه محرم نيز در روزهاي تاسوعا و عاشورا برگزار ميشود. از جمله مراسم ويژه اين روستا، سلام به گياه است كه در عيد نوروز و به نشانه سرسبزي و سرزندگي توسط مردم روستا صورت ميگيرد. در روستاي شيوند انواع بازيها و ورزشهاي محلي رواج دارد از جمله اين ورزشها و بــــازيها ميتوان به بازي الاختو، كلاه و ران و گوبازي چولكي، چوب بازي، تل تل، نجاتي و كل كل برد اشاره كرد. پوشاك مردم روستا، لباس محلي لري بختياري است. مردان روستا از كلاهي سياه و نمدين، شلوار چيت سياه گشاد و پاپوشي از نوع گيوه و چوخا استفاده ميكنند. زنان روستا شلوار گشاد، دامن چاك دار، نوعي جليقه و چادر بلند كه در زيرگلو سنجاق ميشود، برتن ميكنند. دختران جوان روستا از پارچههايي با رنگ شاد و زنان ميانسال و مسن، معمولاً از رنگ سورمهاي و آبي تيره استفاده ميكنند.
گردشگري
بنا بر شرايط حاكم بر روستا از آغاز بهار تا چهارمين ماه سال ميتوان از ظرفيتهاي گردشگري منطقه از جمله آبشار بلند شيوند، كوهنوردي و بازديد از آثارتاريخي منطقه استفاده كرد. آب اين آبشار از ارتفاع ?? متري سرازير ميشود و درطول روستا تا درياچه جريان دارد به طوري كه علاوه بر سيراب كردن باغها و شاليزارهاي روستا ميتوان براي رفع تشنگي از آن نوشيد. روستـــاي شيوند به لحاظ واقع شدن در انتهاي درياچه سدكـــارون ? و برخورداري از اكوسيستم طبيعي و چــشمانداز بسيارزيبا همه ساله پذيراي گردشگران و علاقهمندان به محيط طبيعي بوده و هست.
به اين منطقه از آنجا بهشتي پنهان ميگويند كه در منطقه گرمسيري قرار دارد اما در طول سال جزو مناطق خوش آبوهوا به خصوص براي خوزستانيهاست.
درفصل دوم حفاري هفت تپه با توجه به كثرت واهميت آثار به دست آمده نياز به ساخت موزه اي محلي در جوار محوطه تاريخي كه كاركرد اين مركز پژوهشي را داشته باشد مطرح شد.به اين ترتيب عمليات ساختماني موزه اي در يك طبقه در بهار سال 1349 آغاز شد وبا اتمام عمليات موزه درارديبهشت ماه سال 1352 افتتاح گرديد.
باشروع جنگ تحميلي در سال 1359 اين موزه تعطيل گرديدوبخشي از اشياي آن به تهران انتقال يافت.باشروع فعاليت پروژه هفت تپه وپس از انجام تعميرات موزه در اسفندماه سال 1380 بعنوان موزه ونمايشگاه آثار مطالعاتي پروژه هاي هفت تپه وچغازنبيل بازگشايي مجدد گرديد.ساختمان موزه مجهز به سالن هاي نمايشگاهي وكتابخانه وآزمايشگاه ومركز كامپيوتر وسالن ترسيم سفال وانبار اشيا وكارگاه مرمت ولابراتوار عكاسي مي باشد.
موزه به جز ايام تعطيل از ساعت 5/8 تا 4 بعد از ظهر باز مي باشد .
اشياي مكشوفه از هفت تپه
گل نوشته ها:
كاوشهاي باستانشناسي هفت تپه از نظر كشف متون كتيبه دار يكي از حفاري هاي نادري است كه در كشور ما انجام شده است .حفاري هاي هفت تپه تا كنون چند كتيبه سنگي بزرگ متجاوز از هزاران گل نوشته را ته خط ميخي وزبان اكدي عرضه نموده است.
مهرها واثر مهرها:
مهرهاي مكشوفه ازهفت تپه به صورت مسطح يااستوانه اي واز مواد مختلفي چون سنگ وگل پخته وبدل چيني ساخته شده اند.اثر مهرها داراي نقوش مختلف وباصحنه هايي همچون پيش كشي هدايا به خدايان ونيايش وغيره بوده وبيشتر برروي پوشش گلي زده مي شدند كه براي مسدود كردن دهانه محفظها يا تنگهاي سفالي بكار مي رفته است .
ظروف سفالين:
اين ظروف به صورت ساده ويا منقوش ودر اشكال مختلفي همچون :كوزه هاي كف گردونوك تيز_ساغرهاي پايه دكمه اي وخمره هايي باكف مسطح وكاسه هاي كوچك وبزرگ وغيره ديده مي شوند.ظروف ساده عمدتاُ نخودي رنگ بوده وسفالهاي منقوش بانقشهاي ساده هندسي به رنگهاي قهوه اي روشن وتيره تزيين شده اند.
تابوت ها:
اين تابوت ها ابعاد واندازه هاي مختلفي داشته وجنس آنها سفالي بوده ويك نمونه ازآقيراند.د شده است .
اشياي سنگي :
انواع تيغه ها وابزار سنگي وحلقه هاي سنگي وسنگ وزنه هاو سر گرزها وظروف سنگي از مهمترين آثار سنگي مكشوفه از هفت تپه مي باشد.
پيكرك هاي سفالين:
اين پيكرك ها به دو دسته انساني وحيواني تقسيم مي شوند . پيكرك هاي انساني خود شامل انواع مختلفي است كه عبارتند از :پيكركهاي مرد و زن و و نوازندگان. اين پيكرك ها غالباٌ به روش قالب گيري ساخته شده وسپس در كوره پخته شده اند.
پيكرك هاي حيواني بيشتر به شكل گاو كوهاندار است كه به صورت مسبك با كوهان هاي بزرگ ساخته شده است .
سرديس هاي گلي:
سه نمونه جالب از اين اشيا كه شامل سرديس يك مرد و زن ايلامي وماسك چهره يك مرد مي باشد از حفاريهاي هفت تپه بدست آمده است.
اشياي فلزي:
اين اشيا عمدتاٌمفرغي بوده كه خنجرها وتبرهاوپيكانها واسكنه هاو مغارها ودرفشهاو سوزن هاودكمه هاوسرنيزه هاوقلاب ها وميخ ها وغيره مهمترين آنها هستند.
اندودهاي گلي منقوش:
در ضمن كاوش هاي هفت تپه آثاري از نقاشي ديواري به صورت قطعات گلي منقوش بطور پراكنده در سالنهاي ساختمان شماره يك به دست آمده است كه احتمالاٌ در هنگام ويراني بنا فرو ريخته اند . بيشتر نقوش اين اندودها هندسي وبه رنگهاي آبي ونيلي وقرمز ونارنجي وزردوخاكستري وسياه وسفيد است.
اشياي تزييني:
اين آثار فقط جنبه تزييني داشته وتوسط هنرمندان اين دوره ساخته شده است .ازجمله مهمترين اشياي تزييني مكشوفه عبارتند از:گردن بند هايي از جنس سنگهاي نيمه قيمتي چون عقيق وبدل چيني وسنگ سليمان وپلاكهاي منقوش از جنس گل ومفرغ ويا قير طبيعي ودكمه هاي تزييني به اشكال مختلف دايره ايي وچهارگوش واز جنس بدل چيني ويا استخوان وقطعات موزاييك بانقوش هندسي وبا تركيبي از سنگ لاجورد و استخوان وصدف ومفرغ وغيره .
اينترنت گردي در سفر
اگر در حين سفر به هر دليلي به اينترنت نياز كرديد يا حتي براي سرگرم شدن خواستيد چرخي در سايت ها بزنيد چه كار مي كنيد؟ كافي نت ها كه تا چند سال قبل مي توانستند گزينه اول شما باشند، حالا به خاطر مشكلات دسترسي و مسائل امنيتي شان دقيقا تبديل به آخرين راه انتخابي شده اند! با اين حال راه هاي ديگري هم وجود دارد كه استفاده از آنها برايتان امن تر و لذتبخش تر خواهد بود.
از GPRS تا Wireless
ساده ترين راه براي دسترسي به اينترنت در سفر استفاده از GPRS تلفن همراه تان است كه اين روزها در كشور ما به خوبي آزمون خود را پس داده و سرعت قابل قبولي هم دارد. البته اگر قصد سرچ عكس و دانلود موسيقي و فيلم نداشته باشيد! سيستم GPRS نه تنها جوابگوي كارهاي ساده اي مثل سرچ مطلب و چت كردن است، بلكه اين حسن بزرگ را هم دارد كه در هر موقعيتي مي توانيد به اينترنت دسترسي داشته باشيد و ديگر لازم نيست نگران اعتبار اينترنت و پريز برق و از همه مهم تر كامپيوتر باشيد. اگر از تلفن هاي همراه مجهز به WIFI استفاده مي كنيد، كارتان از اين هم ساده تر خواهد بود. كافي است در محلي قرار بگيريد كه اينترنت بدون سيم وجود دارد و بعد به راحتي به اينترنت وصل شويد و از سرعت بالاي ADSL لذت ببريد!
سيستم هاي جديد ديگري كه اين روزها اپراتورهاي تلفن همراه براي دسترسي به اينترنت ارائه مي دهند هم گزينه خوبي است كه سرعت بالاي اينترنت را در هر مكاني تجربه كنيد. براي مجهزتر كردن تلفن همراهتان هم مي توانيد از پيام رسان موبايلي eBuddy كه به صورت همزمان امكان چت كردن با ID هاي Yahoo, Msn, AIM, GTalk را براي شما فراهم مي كند استفاده كنيد. Opera Mini هم يك مرورگر موبايلي است كه درست مثل مرورگر اپرا در ويندوز كار مي كند و براي مشاهده سايت هاي مختلف از طريق موبايل هاي سيستم جاوا به كار مي رود. اين مرورگر با سرعت بالايي كه دارد لذت اينترنت گردي شما را چند برابر خواهد كرد! GMail Mobile هم برنامه ديگري است كه دسترسي به Gmail و چت آن را براي شما ساده تر مي كند.
اينترنت بدون موبايل
اما اگر به هر دليلي استفاده از اين روش ها برايتان امكان پذير نبود، بايد به فكر كامپيوتر و لپ تاپ باشيد. اگر لپ تاپ تان را در سفر به همراه مي بريد، فرودگاه ها محل مناسبي هستند تا از اينترنت بدون سيم رايگان آنها استفاده كنيد. بعضي از هتل ها هم اينترنت بدون سيم شان را در اختيار شما مي گذارند تا در لابي يا كافي نت هتل از آن استفاده كنيد. اما اگر باز هم امكان همراه داشتن لپ تاپ را در سفر نداريد، چاره اي نيست جز آنكه از كافي نت هتل، فرودگاه، ترمينال يا حتي كافي نت هاي سراسر شهر استفاده كنيد. البته حواستان باشد كه نرخ خدمات كافي نت ها در فرودگاه ها و هتل ها ممكن است بيشتر از دو برابر نرخ كافي نت هاي سطح شهر باشد. بنابراين اگر خيال استفاده از اين امكانات را داريد، در زمان پرداخت پول كاملا آمادگي نقره داغ شدن را هم داشته باشيد! كافي نت هاي سراسر شهر هم با نرخ هاي متفاوتي كه معمولا بر اساس سرعت اينترنت و تجهيزات كافي نت تغيير مي كنند، خدمات مي دهند.
اما مساله مهم در استفاده از كافينت ها امنيت آن است. به هر حال كافي نت ها به دليل استفاده اشخاص زياد از يك كامپيوتر چندان قابل اعتماد نيستند. اما اين مشكل هم به لطف برنامه هاي قابل حمل (portable) قابل حل است. تنها كافي است قبل از سفر يك مرورگر و مسنجر portable در Flash Memory تان بريزيد و با خود به سفر ببريد و بعد با خيالي آسوده از اينترنت استفاده كنيد چون تمام يوزرنيم و پسوردها و اطلاعات مهم شما همراه خودتان حمل ميشوند. اگر از مرورگر فايرفاكس هم استفاده ميكنيد به راحتي ميتوانيد افزونههاي مورد نيازتان را هم روي فايرفاكس همراهتان نصب كنيد تا به بهترين شكل از اينترنت در كافينتها استفاده كنيد!
يكي ديگر از برنامههاي پر كاربرد در كافينت ها برنامههاي پيام رسان (messenger) هستند كه استفاده از اين برنامهها هم ريسك بالايي دارد ولي شما ميتوانيد از يك پيام رسان قابل حمل مثل pidgin استفاده كنيد تا خطري شما را تهديد نكند. براي مشاهده انواع مختلف نرمافزارهاي قابل حمل ميتوانيد به PortableApps سري بزنيد و برنامههايي را كه در طول سفر مورد نيازتان خواهد بود، دانلود و روي حافظه همراهتان نصب كنيد.
امامزاده اي ميان باغ هاي تهران
اين روزها، براي پايتخت نشينان فرصت خوبي است تا سري به گوشه و كنار شهري بزنند كه جز شتاب و ترافيك و عجله از آن خيري نديده اند و دغدغه هاي روزمره شان مجال خوب ديدن آن را از آنها دريغ كرده است. به خصوص كه با تعطيلي نصف و نيمه شهر در نوروز، مي توانيد بدون دغدغه ترافيك و خيابان هاي شلوغ به هر جاي شهر كه دوست داريد سري بزنيد و تهرانگردي با خانواده را تجربه كنيد.
پيشنهاد امروز ما يكي از زيارتگاه هاي تهران است كه در غرب تهران قرار دارد. بقعه امام زادگان عينعلي و زينعلي در جنوب شرقي منطقه پونك كه يكي از زيارتگاه هاي قديمي و شناخته شده تهران است و به دليل قرار گرفتن در ميان باغ هاي قديمي پونك، امكان رفت و آمد وسايل نقليه عمومي تا مقابل بقعه وجود ندارد، ولي زائران مي توانند با پياده شدن در ايستگاه ابتداي خيابان پونه كه به ايستگاه امام زادگان عينعلي و زينعلي شهرت دارد و پيمودن مسيري كوتاه به زيارتگاه برسند.
در مورد نسب اين دو برادر نظريات مختلفي وجود دارد. طبق متن زيارت نامه موجود، امام زادگان دفن شده در بقعه، فرزندان امام چهارم، امام زين العابدين (عليه السلام) هستند. در متن اين زيارتنامه آمده است: «السلام عليكما يا قدوتي سادات النبوي يا زبدتي ذريات العلوي يا سيدي عين علي و يا زين علي يا ابني علي ابن الحسين يا بني رسول الله الثقلين.»
عده اي معتقدند كه اين دو برادر هنگام شهادت هفت ساله و سيزده ساله بوده اند كه در زمان امام رضا (عليه السلام) به اتفاق هارون الرشيد به ايران آمدند و پس از ورود آنها به ايران، مأموران دستگاه حكومتي كه قصد قتل عام سادات و فرزندان آنها را داشتند، در مسير مشهد راه را بر آنها بستند و در نتيجه متفرق شدند.
اين دو برادر نيز به قريه پونك آمدند و در همين محل توسط ميرابي به نام علي عمران به شهادت رسيدند. بنابر گفته بلاغي، لقب مدفونين در بقعه عون بن علي و زيدبن علي است كه در زبان عوام به عينعلي و زينعلي تبديل شده است.
بناي تاريخي
امامزاده عينعلي و زينعلي يكي از مكان هاي تاريخي تهران هم به شمار مي رود كه بناي آن به دوران فتحعلي شاه قاجار نسبت داده مي شود. اين بنا از بيرون هشت ضلعي و از داخل مربع شكل و به طول و عرض چهار متر بوده است. اما در زمان ناصرالدين شاه، يك ايوان در سمت شرق بقعه و مسجد كوچكي در، غرب آن اضافه شده و بقعه به شكل امروزي درآمده است.
امامزاده فضاي سرسبزي دارد كه خيلي وقت ها خانواده زائران براي خستگي در كردن به باغ هاي اطراف آن پناه مي برند.
براي رسيدن به اين بقعه بايد سري به ميدان پونك، بزرگراه اشرفي اصفهاني، بلوار پونه يك، خيابان پونه سه بزنيد. در واقع اگر از جنوب به شمال حركت كنيد، امامزاده در سمت راست بزرگراه اشرفي اصفهاني قرار دارد.
كاخي در بهشت ماكو
اين روزها مقصد نوروزي خيلي از سفرهاي داخلي استان هاي شمال غربي كشور و آذربايجان شرقي و غربي است اما شايد كمتر كسي باشد كه به قصد بازديد از جاذبه هاي تاريخي اين منطقه سفر كند. پيشنهاد ما براي سفر نوروزي شما، شهرستان ماكو و روستاهاي سرسبز و تاريخي اين شهر است كه شايد نمونه آن را در كمتر گوشه اي از كشور بتوانيد پيدا كنيد.
روستاي باغچه جوق (در زبان ارمني به معني ده) يكي از همين روستاهاي ديدني ماكو است كه در فاصله 6 كيلومتري از اين شهر و حدود 2 كيلومتري از سمت غرب جاده اصلي بازرگان قرار دارد.
اين روستا از غرب و جنوب به دامنه كوه چركين و چشمهاي به نام كليسه منتهي ميشود اما صرف نظر از تمام ديدني هاي طبيعي آن، ساختمان مجللي كه در بخش جنوب شرقي روستاي باغچه جوق قرار گرفته، شايد مهم ترين و توريستي ترين جاذبه تاريخي اين منطقه باشد كه بازديد از آن را نبايد از دست بدهيد.
قصر باغچه جوق در اواخر دوره قاجاريه و به دست تيمور تيموري معروف به اقبال السلطنه ماكوئي كه يكي از حكام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدين شاه بود ساخته شده است. اين قصر به علت ويژگيهاي ممتاز معماري و هنري در سال 1353 توسط دولت خريداري شد و بعد از انجام تعميرات ضروري و رفع خطر از آن به بازديد عموم گذاشته شد.
قصر تاريخي باغچه جوق از يك ساختمان دو طبقه تشكيل شده و در داخل محوطه باغي به مساحت 11 هكتار قراردارد. معماري كاخ تلفيقي از معماري سنتي ايراني و غربي است و به ويژه معماري روسيه اواخر سده نوزدهم در آن به چشم مي خورد.
گچبري ساختمان توسط اساتيد ايراني انجام گرفته و آئينهكاري آن در سطح عالي است. در بالاي عمارت دور تا دور گلدانها و مجسمهها وجود دارد كه اغلب جاي گل و چراغ است. پايه ستونها و گلدانها از سنگ خارا است و خوب حجاري شده است. اولين گرامافوني كه به ايران وارد شده در اين عمارت به چشم ميخورد كه طول بوق آن 60 سانتيمتر و ارتفاع پايهاش بيش از يك متر است.
پردههاي زربفت، مبلهاي بي نظير، تختخوابهاي متعدد با تشكهاي پر قو، كاغذ ديواريها و رنگآميزي سالنها و نقاشي سقف اتاقها، ظروف چيني اعلا و لوسترهاي كريستال، فضاي حياط با گلكاري و درختان ميوه و اشجار زينتي و حوضهاي وسيع بازديد كنندگان را به ياد كاخهاي افسانهاي مياندازد.
بخشي از باغ در پيرامون كاخ اصلي داراي طرحي از پيش انديشيده و تقريبا منظم و محصور است. اين محوطه توسط نردههاي چدني زيبايي از ساير بخشهاي باغ جدا شده كه تقريبا نقشي همچون اندروني ايفا ميكند. در بخشهايي از محوطه، آثاري از كفسازي سنگي باقي مانده است و در سمت غربي كاخ نيز نماي اصلي ساختمان حوض بيضي شكل ديده ميشود.
نماي خارجي بنا با مجسمههاي گچي كه سردرها و نردههاي گچي لبه بام را زينت دادهاند، ساختمان سنگي يا آشپزخانه كاخ كه با سنگهاي صيقلي و تراش خورده ساخته شده است و استخر بزرگ باغ كه جوي آبي از آن به قسمتهاي مختلف باغ جاري است از ديگر ديدنيهاي باغچه جوق به حساب ميآيد.
سال ۱۳۵۴ بود كه فهرست آثار ميراث فرهنگي و آثار تاريخي و ملي ايران زمين با ثبت قلعه سلاسل (زنجيرها) شوشتر به شماره ۱۱۲۷ غنيتر شد. حماسههاي ايراني و افسانههاي مردمي بناي شهر شوشتر را به هوشنگ، پادشاهي نسبت ميدهند كه در شاهنامه از او ياد شده است.
يادگار باستاني
شوشتر به لحاظ موقعيت طبيعياش همواره در طول تاريخ زندگي بشر مسكوني بوده همچنين وجود كوههاي صعبالعبور به عنوان حفاظ طبيعي و امتداد رشته كوه زاگرس در شمال اين شهر محل و ماواي مناسبي جهت اسكان انسان پيش از تاريخ بوده است. محلهاي سكونت بيشماري در كوههاي منطقه و دامنههاي آن وجود دارد كه اين واقعيت، بررسيهاي باستانشناسي اين محلها و محوطههاي باستاني را براي كشف و معرفي آثار تاريخي ميطلبد.در حمله مغول به منطقه، آسيبها و خسارات جبرانناپذيري به شوشتر وارد آمد اما با وجود تخريبهايي كه در طول تاريخ بر پيكر اين شهر باستاني وارد آمد هرگز اهالي شوشتر از عمران و آباداني و ساختن بناها و حصارهاي غيرقابل نفوذ دست برنداشتهاند. نگاهي به بافت قديم شوشتر همه چيز را به اثبات ميرساند.وقتي كه وارد بافت قديم شوشتر ميشويم همه چيز گوياي صلابت، عظمت و بزرگي است. ديوارهاي سنگي آنچنان عظمتي را به بيننده القا ميكنند كه نفسها در سينهها كم ميآورند.
در بررسي حصار و ديوار دفاعي شهر به اين مورد مهم بايستي توجه كرد: قلعه شوشتر (سلاسل) هرمزان ساساني هنگام تصرف شهر در آن مستقر شد زيرا عظمت برج و بارو و خندق اين قلعه به حدي بود كه لشكر اسلام قادر به تصرف اين قلعه نبود و سرانجام با همكاري محليها و پس از اتمام آذوقه ساكنان قلعه، هرمزان خود را تسليم سپاه اسلام كرد. عظمت و تصرفناپذيري اين قلعه تا دوره قاجاريه نيز آن را مقر حاكمنشين ساخته بوده است.
در عصر پهلوي به دليل از بين رفتن قدرتهاي محلي و منطقهاي و وادار كردن آنها به اطاعت از حكومت مركزي امنيت در منطقه و شهر باعث گرديد كه اهالي ديگر ترسي از هجوم غارتگران نداشته باشند و در نتيجه شهر رو به توسعه و عمران نهاد تا جايي كه بنيان حصار شهر نيز در معرض خطر قرار گرفت و بخش اعظم آن در گسترش شهرنشيني از بين رفت.
متاسفانه در چند دهه اخير به دليل شرايط اقتصادي و سياسي (دفاع مقدس حتي) شوشتر از مركزيت خارج شده اما ميتوان اذعان كرد كه شوشتر ميتواند به عنوان يك قطب فرهنگي، اقتصادي مجددا به گردونه حيات ناب خودش بازگردد.
خانه هاي قديمي تهران
گوشه به گوشه تهران را كه بگرديد، خانه هاي قديمي و نامداري را مي بينيد كه در كوچه هاي قديمي شهر جا خوش كرده اند و تماشاي آن ها شما را به تاريخ هنر و معماري ايران مي برد. خانه هايي براي چند ساعت چرخ زدن در تاريخ كشور و سفر به دوران اجدادي!
خانه قوام السلطنه
اين خانه در خيابان امام خميني (ره)، خيابان 30 تير قرار دارد كه در حدود سال 1297 ه . ق به دستور احمد قوام ساخته شده است. در ابتدا به عنوان منزل مسكوني او مورد استفاده قرار مي گرفت، ولي بعدها به سفارت مصر اختصاص داده شد. طرح بنا عمارتي كوشكي است كه در آن پلكان سراسري محور طرح بوده و اتاق ها در اطراف محور چيده شده اند. در سال 1355 ه . ش فضاي داخلي اين بنا به موزه آبگينه و سفال هاي ايراني اختصاص داده شد.
خانه اعلم السلطنه
خانه اعلم السلطنه در خيابان حافظ، بن بست ايرانيان و در ضلع شمال غربي ساختمان بورس اوراق بهادار قرار دارد. ساخت بنا به دوره مظفرالدين شاه قاجار مي رسد كه حدود صد سال قبل اعلم السلطنه مالك آن شده است. نماي ساختمان نشان مي دهد كه سبك بنا آميزه اي از سبك معماري ايراني و غربي است. عمده تزئينات بنا، تزئينات آجري بوده كه بيشتر در نماسازي ديده مي شود. اين بنا در حال حاضر مركز آموزش جهاد سازندگي است و چندين بار مورد مرمت قرار گرفته است.
خانه شقاقي
اين بنا در شمالي ترين بخش منطقه 12 شهرداري تهران، در بخش شمالي خيابان شهيد تقوي حد فاصل خيابان فردوسي و لاله زار قرار دارد. اين خانه را اغلب با عنوان خانه كوشك مي شناسند. بنا شامل زيرزمين، همكف، طبقه اول و كلاه فرنگي است كه به صورت مورب در ميان زميني به ابعاد 33× 49 متر ايجاد شده است.
خانه اتحاديه
خانه امين السلطان معروف به خانه اتحاديه مانند ديگر خانه باغ هاي دوره قاجار داراي اندروني و بيروني است كه براي آن از دو جهت درهاي ورودي و خروجي در نظر گرفته اند. بخش اصلي اين خانه متعلق به دوره ناصري است كه در طي زمان بناهايي به آن اضافه يا كم شده است. امروزه يكي از بناهاي چندگانه كه در شمال غربي مجموعه قرار دارد مربوط به دوره قاجاريه است، ولي بقيه در دوره هاي بعد ساخته شده اند.
خانه مشيرالدوله
اين بنا در خيابان لاله زار، بين خيابان جمهوري و خيابان منوچهري قرار گرفته و در اصل متعلق به حسن پيرنيا بوده است. از خصوصيات اين بنا گچبري و كاشيكاري همراه با كاشي هاي منقوش به تصاوير شخصيت هاي اساطيري و تاريخي مي باشد كه همين خصوصيات باعث شده خانه پيرنيا يكي از خانه هاي شكيل تاريخي تهران به شمار رود. اين خانه داراي دو طبقه و يك زيرزمين مي باشد كه در مقابل آن حياط به نسبت بزرگي طراحي شده كه با درختان متعدد و آب نمايي، چشم نوازي مي كند.
خانه فاضل عراقي
اين خانه در غرب ميدان فردوسي، كوچه پارس قرار دارد كه موقوفه مرحوم فاضل عراقي است. سازنده و معمار عمارت با ايجاد پيش كرد و فرو رفتگي جزيي در نما، تنوع ايجاد كرده است. بخش مركزي نما با دري تمام شيشه در قسمت همكف و پنجره اي تمام شيشه در طبقه اول، پيش آمده ترين قسمت اين بنا به شمار مي رود. كاشي هاي عمارت بسيار نفيس و بر روي بسياري از آنها تصاوير شاهان و پادشاهان معروف ايران باستان در نهايت زيبايي نقش شده اند.
باغ فردوس
اين خانه ارزشمند و تاريخي در بخش شمالي شهر تهران قرار دارد. در داخل اين خانه گچ بري هاي كم نظيري به چشم مي خورد كه در طول زمان بارها مورد مرمت و بازسازي قرار گرفته اند. بنا در دوره قاجار ساخته شده و در ساخت هر يك از اتاقهاي آن يك گروه معمار و هنرمند نقش داشته اند.
عمارت مسعوديه
بناي تاريخي عمارت مسعوديه در خيابان اكباتان تهران به دستور ظل السلطان فرزند ناصرالدين شاه همزمان با كاخ گلستان احداث شد. آنچه امروزه از اين باغ و عمارت باقي مانده زميني به مساحت حدود دو هكتار در نيمه غربي مجموعه اي قديمي است. اين بنا داراي تالار سلام، ديوان خانه، حوضخانه، عمارت سردر، عمارت مشيريه و عمارت سيد جوادي است.
خانه امام جمعه
در بافت قديمي خيابان تهران و در خيابان ناصرخسرو، خانه معروف امام جمعه قرار دارد. اين بنا متعلق به يكي از امامان جمعه دوره قاجاريه تهران بوده و زمان ساخت آن به احتمال زياد بين سالهاي 1280 تا 1300 ه. ق است. مدخل ورودي بنا توسط راهرو باريكي به حياط به نسبت بزرگي متصل مي شود. وسط حياط حوص سنگي به شكل مستطيل قرار گرفته و در دو طرف آن دو ستون سنگي ديده مي شود كه بر روي سر ستون ها، مجسمه هايي به شكل انسان با پوشش دوران قاجار نصب شده است.
خانه اميربهادر
يكي از خانه هاي باارزش و مهم دوره قاجار به شمار مي رود كه متعلق به شادروان حسين پاشاخان معروف به اميربهادر جنگ، وزير دربار و وزير جنگ مظفرالدين شاه قاجار بوده است. مساحت كل اين بنا در حدود 3000 متر مربع مي باشد كه در بخش ساخته شده آن تالار بزرگ آينه كاري شده، زيرزمين آينه كاري شده، تالار بزرگ طبقه بالا، حوضخانه با تزئينات كاشيكاري و اتاقهاي متعدد طراحي و ساخته شده است. اين خانه در حال حاضر در اختيار انجمن مفاخر فرهنگي قرار دارد.