كليساي سنگي ماكو

كساني كه تا به حال گذرشان به استان آذربايجان غربي افتاده، در كنار تمام جاذبه هاي طبيعي و تاريخي اين استان، يك بناي زيباي تاريخي متفاوت را هم ديده اند كه معماري آن زمين تا آسمان با معماري بناهاي كهن ايراني متفاوت است. بناي تاريخي قره كليسا يا همان كليساي تادئوس مقدس، يكي از ديدني ترين جاذبه هاي آذربايجان غربي است كه در جنوب ماكو و 20كيلومتري شمال شرقي چالدران در كنار روستايي به همين نام قرار دارد.

قره كليسا مجموعه اي از سه كليساي اصلي با نام‌هاي قره كليسا يا سنت تادئوس، سنت استپانوس و زور زور است كه حدود سه سال قبل در فهرست ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيد. اين كليساي تاريخي در ناحيه به‌به‌جيك شهرستان چالدران قرار دارد و تاريخ ساخت آن به سال 43 ميلادي مي رسد اما در دوره هاي مختلفي، به دلايل مختلف ويران و مجددا بازسازي شد كه مهم ترين دوره هاي بازسازي آن به سال هاي 644 و 645 هجري قمري مي رسد.

در سال 1230 ميلادي (616 هجري) هنگام حمله چنگيز، قسمت بزرگي از اين كليسا ويران شد، ولي هنگام اقامت هلاكوخان مغول در آذربايجان، خواجه نصيرالدين طوسي به مرمت آن پرداخت.

اين كليسا يك بار هم در زلزله اي كه در سال 1319 ميلادي اتفاق افتاد، ويران شد و در سال 1691 ميلادي با سنگ هاي سياه، در سال 1810 با نصب سنگ هاي سفيد و در زمان قاجار به وسيله عباس ميرزا تعمير شد.

قره در زبان آذري به معناي سياه است و وجه تسميه اين بنا، سياه بودن قسمتي از كليسا است. ساختمان اصلي كليسا تماما از سنگ هاي سياه ساخته شده كه پس از بازسازي قسمتي از سنگ ها به وسيله سنگ هاي سفيد جايگزين شده است.

هرچه گنبد كليساي سفيد ساده است ديوارهايش پر از تزئين و حجاري است. در چپ و راست در ورودي، در طول ديوارها و جابه‌جاي آن از نقوش ايراني و مفاهيم مسيحي سود برده‌اند.

حصارهايي كه دور اين كليسا وجود دارد، در بيشتر كليساهاي ارمني ديده مي‌شود و در جنگ جهاني اول مردم روستاهاي اطراف قره‌كليسا در پناه همين حصارها پانزده روز اسباب زحمت سربازان عثماني شدند.

در مرحله‌اي از پيشرفت معماري ارمني (قرن دهم تا چهاردهم ميلادي) از طول تالار گنبد كم كردند و گنبد را بر دو ستون غربي و ديوارهاي محراب قرار دادند. اين ويژگي در ساختمان سياه رنگ قره‌كليسا وجود دارد و به معماري ارمني‌اش اصالت مي‌بخشد.

پشت ديوار شمالي، كليساي سياهرنگ پيداست و در ديوار جلويي يكي از جاذبه‌هاي ساختمان كه پيكره‌هاي تمام قد حجاري شده است ديده مي‌شود. اين حجاري‌ها 25 تاست و بزرگان كتاب مقدس و برخي بانيان قره‌كليسا را نشان مي‌دهد.

با اين كه اين روزها درماكو چندان خبري از برف نيست اما كساني كه قره‌كليسا را در روزهاي برفي ديده‌اند بيش از بقيه حظ برده اند. آنچه بينندگان قره‌كليسا خيلي زود و حتي گاهي بيش از خود ساختمان مسحورش مي‌شوند طبيعت زيباي اطراف آن است.

تخريب تدريجي ارگ كريمخاني

حال ارگ كريمخان خوب نيست. ديوار‌هاي ارگ مملو از يادگاري و نقاشي‌ است. ميراثي كه زماني منزلگاه حاكم شهر بوده و دوره‌اي مكاني براي استقرار زندانيان شمرده مي‌شده، امروز نفس‌نفس‌‌زنان و نيمه‌جان به ما رسيده است و تيماري ندارد. نقاشي سقف‌ها و ديوارها ازبين رفته و جايش را يادگاري، يادگاري نويسان پركرده است.

دژي كه امروز خالي از شمشير و زره كريمخان بوده و بسياري از ابزارآلات و وسايل زندگي او به موزه پارس انتقال داده شده است. درحال حاضر تنها چوب خط و يادگاري‌هاي زندانيان برستون‌ها و سنگ‌هاي مرمر قسمت شاه‌نشين باقي مانده است.

با اينكه ورودي ارگ كريمخاني توجه بسياري از گردشگران را جلب مي‌كند و باغچه‌ها و آب‌نماها تا رسيدن به عمارت همراهي مي‌كنند اما زماني كه به قسمت شاه نشين مي‌رسي با ستون‌هاي كنده شده و درب‌هاي لنگه به لنگه و نقاشي‌هاي ريخته شده‌اي مواجه مي‌شوي كه به‌يكباره از شكوه ارگ مي‌كاهد.

قسمت اعظم ديواره‌هاي ارگ پراز يادگاري‌هايي است كه هرروز توسط برخي بازديدكنندگان نوشته مي‌شود به گفته يكي از ماموران يگان حفاظت كه گاهي نقش راهنما را هم در ارگ كريمخان به عهده دارد، روزانه حداقل 4 نفر از بازديدكنندگان هنگام نوشتن يادگاري ديده مي‌شوند و با آن‌ها برخورد مي‌شود.

اين درحالي است كه رفتارهاي توريست‌هاي خارجي به گونه ديگري است به طوري كه قبل از وارد شدن اجازه ورود و عكسبرداري مي‌خواهند و ديده‌نشده با فلش عكس بگيرند.

ارگ كريمخان طي 3 دوره دچار آسيب‌هاي جدي شده است. اولين دوره به عصرقاجار بازمي‌گردد كه به دليل كينه توزي از كريمخان بخشي از ارگ او تخريب مي‌شود. دومين دوره مربوط به استقرار زندانيان است و سومين دوره هم در عصر حاضر اتفاق مي‌افتد كه توسط يادگاري نويسان انجام گرفته و آسيب‌هاي جدي به اين بنا وارد شده‌است.

ارگ كريمخان در حالي راهنما ندارد كه در زمان بازديد‌هاي معمول روزانه حدود 400 نفر از آن بازديد مي‌كنند و اگر حوصله‌اي باشد، تنها مامور يگان حفاظت از ميراث فرهنگي توضيحاتي را به بازديدكنندگان مي‌دهد.

يكي از بازديدكنندگان وضعيت ارگ را نگران كننده مي‌داند و مي‌گويد: «من 5 سال پيش به اين مكان آمدم كه از وضعيت مناسبتري برخوردار بود و از اين موضوع كه چند سال آينده ارگ كريمخاني چه وضعيتي دارد نگران هستم.

همچنين از گردشگري كه با دوربين حرفه‌اي اما با فلش عكسبرداري مي‌كرد، در پاسخ به اين پرسش كه چرا با فلش عكس مي‌گيرد گفت: «من نمي دانستم نبايد با فلش عكاسي كنم و اينجا هم اطلاع رساني انجام نشده بود و كسي به من تذكر نداد.»

اين درحالي است كه ارگ كريمخان كاخ رسمي و پادشاهي كريم خان زند بوده و با 240سال قدمت به ثبت ملي رسيده

 است. كريم خان زند براي ساختن اين كاخ از ماهرترين سنگ تراشان، معماران و هنرمندان آن زمان دعوت كرد و بهترين نوع مصالح را از شهرها و كشورهاي مختلف تهيه كرد تا در مدت زمان كوتاهي بناي ارگ ساخته شد.

همچنين طبق معماري دوران زنديه حوضي 4 گوش در جلو هر ايوان ساخته شده است كه آب آنها از آب ركناباد تأمين مي‌شده‌است. ضلع شرقي ارگ ديوار بلندي است كه درب ورودي در وسط آن قرار دارد. بر بالاي سردر ورودي صحنه‌اي از جنگ رستم و ديو سفيد به وسيله كاشي‌هاي هفت رنگ لعابدار تصوير شده است.

پيش به سوي كرمانشاه

تعطيلات نوروزي تمام شده، اما شايد شما هم جزو كساني باشيد كه امسال دنبال جور كردن مقدمان يك سفر بهاري براي ارديبهشت و خرداد مي گرديد. به خصوص كه با پايان يافتن فروردين و رسيدن ارديبهشت طبيعت برگ جديدي از زيبايي اش را رو مي كند و فرصت خوبي فراهم مي كند تا براي سفرهاي آخر هفته برنامه بريزيد.

پيشنهاد ما براي چنين سفري كرمانشاه است كه به دليل موقعيت خاص اقليمي، داراي مراتعي سرسبز و دره‌هايي پوشيده از جنگل است و به خاطر همين پوشش زيباي طبيعي و آب و هواي معتدل، يكي از بهترين و جذاب‌ترين نقاط كشور براي اتراق است.

سعي كنيد در اين سفر، پارك جنگلي طاق بستان ـ يكي از پر جاذبه‌ترين مناطق شهرستان كرمانشاه ـ را هم از دست ندهيد.

كوهستان و فضاي سبز، چشمه، درياچه‌هاي مصنوعي و نقش برجسته‌هايي از دوره ساساني، محيطي جذاب و ديدني را در اين پارك رقم زده است.

 درباره خوبي اين منطقه همين‌قدر بگوييم كه به‌خاطر زيبايي و دلچسبي آب و هوايش همواره مورد توجه پادشاهان و محل شكار و تفريح آنها بوده است، به طوري كه اگر دقت كنيد، در دو طرف ايوان بزرگ طاق بستان، صحنه‌هاي حجاري شده شكار شاه ساساني را مي‌بينيد و احتمالا با كمي تامل، در كنار چهچهه پرندگان، همهمه سواران در جستجوي شكار را هم خواهيد شنيد.

منطقه ريجاب و بان زرده در 120 كيلومتري شمال غربي شهر كرمانشاه هم از آن جاهايي است كه از سفر به آن پشيمان نخواهيد شد؛ كوه‌هاي سر به فلك كشيده و برفگير دالاهو كه دامنه‌هايش پوشيده از جنگل و درختان انجير و گردو است، اين منطقه زيبا را در برگرفته و رودخانه زيبا و خروشان سراب ريجاب كه از فرط زيبايي تصويري از نهرهاي بهشتي را نشانتان مي‌دهد، با گذر پيچ ‌در پيچ و افسونگرش در پستي و بلندي اين منطقه، گرد خستگي يك ساله را از چشم و روح و روانتان مي‌شويد و با خود به دوردست‌هاي بي‌برگشت مي‌برد.

در اين منطقه زيبا حتي مي‌توانيد با ديدن آثاري مانند قلعه يزدگرد و زيارتگاه‌هاي بابا‌يادگار و ابودجانه، تاريخ را هم مرور كنيد.

محوطه بزرگ و تاريخي بيستون هم كه آثاري را از دوران پيش از تاريخ تا به امروز در خود جاي داده است، در شرق شهر كرمانشاه با جذابيت‌هاي تاريخي و طبيعي فراوانش، شما را به سوي خود مي‌خواند تا صداي اندوهناك تيشه فرهاد كه هنوز از لابه‌لاي كوه‌هاي بيستون به گوش مي‌رسد، در جان عاشق شما هم زمزمه كند.

مشهورترين و مهم‌ترين اثر باستاني اين محوطه، نقش برجسته و كتيبه داريوش بزرگ بر صخره‌ برافراشته بيستون است كه ديدنش خالي از لطف نيست.

ارديبهشت در دشت‌هاي لاله

ارديبهشت شايد تنها فرصت شما براي سر زدن به دشت لاله ها باشد اما براي تماشاي اين لاله هاي رنگارنگ بهاري نياز نيست حتما راهي سفري دور در نقطه‌اي خاص شويد. ايران خاك لاله خيزي دارد كه در هر گوشه‌اش دامني از لاله‌هاي سرخ و زرد و سفيد را به پاهايتان خواهد ريخت البته اگر مهمان دستان پرسخاوت و باطراوتش باشيد. فقط لازم است بدانيد عمر اين گياه زيبا سه هفته بيشتر نيست،‌ پس وقت زيادي براي تصميم‌گيري نداريد.

اگر اهل غرب كشور هستيد دشت‌هاي سرسبز و پرگل چهارمحال و بختياري را به شما پيشنهاد مي‌كنيم. هواي لطيف مرغزارهاي سرسبز و كوهسارهاي سربلند و مغرور ايران‌ بهترين محل براي رويش لاله‌هاي واژگون ـ گل بومي سرزمين ايران ـ است.

اين دشت زير پوششي رنگارنگ از لاله‌هاي سرخ رنگ و واژگون، در 12 كيلومتري چلگرد و در نزديكي روستاي بنواستكي از توابع شهرستان كوهرنگ آرميده است. هواي لطيف، سبك و پاك دشت و پوشش گياهي بسيار غني و ارزشمند آن چشم و دل هر بيننده‌اي را مي‌نوازد.

طبيعت سحرآميز و جاذبه‌هاي طبيعي افسونگر اين مسير در ورود به دشت لاله‌ها شما را شگفت‌زده و مبهوت زيبايي اين دشت خيال‌انگيز و رويايي خواهد كرد.

در ايلام و ارتفاعات اشترانكوه لرستان نيز گياه لاله‌ واژگون در ماه‌هاي فروردين و ارديبهشت به گل مي‌نشيند، اگر قصد سفر به اين استان‌ها را داريد، مي‌توانيد به دشت‌هاي لاله در اين مناطق سري بزنيد البته با وجود گردو‌غباري كه هم‌اكنون در آنجا جاخوش كرده نه مي‌دانيم چه بر سر دشت‌هاي لاله آنها خواهد آمد و نه مي‌توانيم سلامت شما را تضمين كنيم، پس شايد بد نباشد گلستانكوه در 15 كيلومتري جنوب شهرستان خوانسار يا منطقه گردشگري ـ تفريحي آستانه در دهاقان اصفهان را كه يكي ديگر از منطقه‌هاي طبيعي ـ گردشگري و داراي لاله‌هاي واژگون زرد رنگ است، انتخاب كنيد.

در نهايت اگر تهراني يا اهل همين اطراف هستيد و وقت سفر به اين مناطق را نداريد، مي‌توانيد سري به دومين جشنواره لاله‌ها در باغ مشاهير قزوين بزنيد و ارديبهشت‌تان را به در كنيد. اين جشنواره تا نيمه ارديبهشت‌ماه پذيراي قدوم مهربان شماست. گفتم مهربان، ‌چون يادتان باشد كه هر كجا رفتيد قصد چيدن اين گل‌هاي زيبا را نكنيد كه در صورت ارتكاب اين جنايت به ازاي چيدن هر گل 30هزار ريال جريمه خواهيد شد.

سفر به هندوستان ايران!

اگر در ايام عيد اين فرصت را به دست نياورديد كه سفري به شهرهاي اطراف داشته باشيد، شايد بد نباشد كه يكي از آخر هفته هاي پيش رو را براي سفر انتخاب كنيد و از هواي مطبوع بهاري بهترين بهره را ببريد. استان زنجان مي‌تواند گزينه مناسبي براي سفر شما باشد. زنجان استان سردسيري است و زمستان سردي دارد، اما بهار آن به دليل داشتن هوايي معتدل، خالي از لطف نيست.

اين استان شامل 7 شهرستان به نام‌هاي زنجان، ابهر، طارم، خدابنده، خرمدره، ايجرود و ماهنشان است. اين منطقه يك واحد نيمه‌مستقل جغرافيايي است كه فلات آذربايجان را با شيب‌ ملايمي به دشت قزوين مرتبط مي‌كند.

تنوع آب و هوايي استان زنجان سبب شده كه اين منطقه چهار فصل بوده و ظرفيت‌هاي بالايي در زمينه گردشگري طبيعي داشته باشد. به سبب شرايط خاص آب و هوايي منطقه، طارم استان زنجان را هندوستان ايران مي‌دانند.

چشمه‌هاي آب معدني، رودخانه‌هاي متعدد دائمي، جنگل‌ها و آبشارهاي زيباي داخل جنگل‌ها و روستاهاي ييلاقي كه در دره‌هاي ارتفاعات طارم واقع شده‌اند، اين منطقه را به پرجاذبه‌ترين ناحيه طبيعي استان زنجان تبديل كرده است.

شهرستان خرمدره نيز كه از آن به عنوان باغ‌شهر ياد مي‌شود، با اتكا به سرسبزي‌ و باغ‌هاي پرشمار خود، يكي از ديگر مناطق گردشگري اين منطقه است.

استان زنجان داراي بناها و آثار ديدني بسياري است كه براي مسافران و گردشگران از جذابيت‌ خاصي برخوردار است. گنبد سلطانيه يكي از اين بناهاست كه در 35كيلومتري شهر زنجان واقع شده است.

قبل از نامگذاري سلطانيه، اين منطقه با يك قلعه و برج مراقبت و ديوارهايي از سنگ سبز ساخته شده بود. اين گنبد كه داراي پيچيدگي‌هاي فني و تزئينات زيبا و سحرانگيزي است، در دوران حكومت سلطان محمد خدابنده در تاريخ 704 هجري قمري احداث شده است.

از ديگر بناهاي اين شهر مي‌توان به بناي رختشويخانه اشاره كرد كه اين بنا توسط 2 برادر به نام‌هاي مشهدي اكبر و مشهدي‌اسماعيل ساخته شده و محل عمومي براي شستشوي لباس بوده است.

كاروانسراي سنگي، عمارت ذوالفقاري، مجموعه تفريحي ايل داغي و معبد داش‌كسن از ديگر بناهاي تاريخي اين استان است.

غار كتله‌خور كه يكي از جاذبه‌هاي ارزشمند و ديدني اين استان به شمار مي‌رود، غاري است خشكي ـ آبي در شهرستان خدابنده كه گفته مي‌شود اين غار آهكي به غار عليصدر همدان متصل مي‌شود و داراي طبقات متعددي است كه نمونه آن در جهان بسيار كم است.

غذاي محلي مردم زنجان بي‌شباهت به غذاهاي 2 استان آذربايجان شرقي و غربي نيست. مردم اين استان نيز به غذاهايي مانند آش ترش، شيربرنج، آش كشك، كوفته، قيقناق، حلواي شيره و آش رشته علاقه بسياري دارند.

بخش گردشگري تبيان

برگرفته از جام جم آنلاين

دومين غار بزرگ آبي ايران

اگرچه هوا براي سفر به مناطق شمال غربي كشور هنوز كمي سرد است، اما اگر اهل سفرهاي طبيعت گردي و به خصوص غارنوردي باشيد، فرصت خوبي است تا سري به اروميه و غار سهولان بزنيد كه دومين غار بزرگ آبي ايران لقب گرفته است.

غار سهولان بايد در آذربايجان غربي و در حدود 43 كيلومتري شمال شرقي مهاباد در محور مهاباد - بوكان قرار دارد. اين غار در قديم خانه مردم پارت بوده و امروز يكي از مهمترين و كم نظيرترين غارهاى طبيعي كشور و از شگفت‌انگيزترين جلوه هاى طبيعت زيباى استان آذربايجان غربي بشمار مي‌رود.

سهولان به زبان كردي به معني يخبندان است و اين غار در نزديكي روستايي به همين نام قرار گرفته است. مردم محلي غار را كونه كوتر، يعني لانه كبوتر هم مي‌‌نامند كه دليل اين نامگذاري وجود تعداد زيادي لانه كبوتر درون غار است.

مساحت داخلي غار سهولان حدود 600 مترمربع است و محتويات غار سنگ هاي آهكي است. ارتفاع سقف غار تا سطح درياچه آن 50 متر است و عمق آب در برخي جاها به 32 متر مي‌‌رسد. اختلاف دماي درون و بيرون غار بين 10 الي 15 درجه است.

غار سهولان شبيه غار عليصدر در همدان است. اين غار آبي با جلوه‌هاى طبيعي و قنديل‌هاى منحصر به فردى كه دارد در دامنه رشته كوه‌هاي كوتر قرار دارد. اين پديده زيبا و نادر داراى 2 دهانه است.

مطالعات غارشناسان نشان مي‌دهد كه اين غار بر اثر فعاليت هاى زمين شناسي به اواخر دوره كرتاسه برمي گردد كه قدمت آن به 70ميليون سال قبل بازمي گردد.

اين غار 100 سال پيش براى اولين بار توسط ژاك دمرگان فرانسوى مورد كاوش و بررسي قرار گرفت. پس از آن در سالهاى جنگ جهاني دوم نيز توسط يك هيات انگليسي مجددا مورد مطالعه قرار گرفت و در مهرماه 1373 توسط غارشناسان ايراني شناسايي شد.

كارشناسان ميراث فرهنگي معتقدند به استناد لايه‌هاى سفالي كه از منطقه دالان اصلي و تالار بزرگ و دهليز ورودى كونه مالان بدست آمده اين غار از هزاره‌هاى دوم و اول قبل از ميلاد تا دوره پارتي و اسلامي و حتي زمان‌هايي از قرون وسطي مورد سكونت انسانها قرار گرفته است.

غار سهولان داراي دو در اصلي است كه به هم راه دارند و مي توان از هر يك از آنها وارد غار و از در ديگر خارج شد. بعد از ورود به غار و پس از طي مسير پياده سوار قايق خواهيد شد و به ديدن غار خواهيد پرداخت كه اين روزها به لطف نور پردازي محيط دروني اش با انواع لامپ ها و نورافكن ها چراغاني شده و مناظر شگفت انگيزي را مقابل چشمان شما مي آورد. رسوبات داخل غار اشكال گوناگوني دارد: پاي فيل، عروس دريايي، خفاش و... كه به همراه قنديل هاي زيباي غار آن را بسيار ديدني كرده است.

بد نيست بدانيد كه درجه حرارت اين غار چه در فصل تابستان و چه زمستان بين 10 تا 13 درجه سانتيگراد در نوسان است اما رطوبتي به اندازه 70 تا 80 درصد دارد!

برنامه ريزي براي سفر ارديبهشتي

بهار كه مي‌آيد بهانه‌اي مي‌شود تا ديگر بار نامش‌ تكرار شود؛ نامي‌ ‌كه با گل‌هاي سرخ محمدي پيوند خورده و آوازه‌‌اش تا آن‌ سوي مرزها پيچيده و از آن چهره‌‌‌اي بين‌المللي ساخته است.  قمصر، شهر گل محمدي و پايتخت گل و گلاب ايران در 27 كيلومتري كاشان قرار دارد. دره سرسبز و زيباي اين شهر، هر بهار، پذيراي هزاران گردشگر داخلي و خارجي است.

اگر قصد كرده ايد كه مراسم گلابگيري امسال را از نزديك تماشا كنيد، بايد همين روزها به فكر آماده كردن مقدمات سفر ارديبهشتي تان به كاشان و قمصر باشيد؛ شهر كوچك و سبزي كه در 20كيلومتري كاشان قرار دارد و پايتخت گلابگيري ايران و بزرگ‌ترين مركز توليد گلاب در خاورميانه به شمار مي رود. حتما مي دانيد كه گلاب هاي ناب و اصيل قمصر هر سال 2 بار كعبه مقدس را شستشو مي دهند و اين مهم ترين دليل شهرت جهاني گل قمصر و گلاب آن است.

اما آنچه اين شهر را‌ ‌به مقصدي‌ ‌براي گردشگران‌ ‌تبديل‌ ‌كرده‌ ‌است تنها گلستان‌‌هاي آن نيست، چشم‌اندازهاي طبيعي‌ ‌زيبا و هواي پاك و كوهستاني آن‌ هم ‌مزيد‌ ‌بر‌ ‌علت‌ ‌شده‌ تا قمصر ميزبان گردشگراني باشد كه از گرماي تابستاني كاشان به طبيعت سبز و خنك اين شهر پناه مي برند.

در 5 كيلومتري شمال قمصر و 30 كيلومتري جنوب كاشان، رودخانه قمصر جريان دارد. رودخانه اي كه وقتي رد آن را به طرف جلگه كاشان بگيريد، به سدي به نام سد قمصر مي رسيد. تاريخ ساخت اين سد به دوره سلطان جلال الدين ملكشاه سلجوقي (485-465 ه-ق) مي رسد و با توجه به شباهت هاي زيادي كه ميان طرح و معماري ساختمان فعلي سد قمصر با سد قهرود وجود دارد مي توان فهميد كه اين سد در طول زمان تخريب شده و مجددا در دوره صفويه و در عصر حكومت شاه عباس اول با سنگ و ملات ساروج تجديد بنا شده است.

بخش قمصر همچنين داراي 2شهر قمصر و ‌جوشقان و كامو است كه اين شهرها مجموعا شامل 7 روستا به‌ ‌نام‌‌هاي‌ الزگ، كلوخ، قزاآن، قهرود، جوينان، حسين‌آباد و مسلم‌آباد مي شوند. بنابراين اگر گذارتان به قمصر افتاد، براي ديدن بافت فرهنگي و تاريخي روستاهاي اين منطقه، حتما سري به آنها بزنيد.

 محراب مسجد جامع ميانده، قديمي‌ترين و با ارزش‌ترين اثر تاريخي و ديدني قمصر است كه قدمت آن به قرن 5 و 6 هجري قمري مي رسد و براي ديدن آن بايد به فرفهان سفر كنيد. محراب اين مسجد در سال 1327 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.

فاتحه خواني براي اموات ساساني

كرمانشاه با جاذبه هاي تاريخي كم نظيرش، شايد بهترين گزينه گردشگري براي تاريخ دوستاني باشد كه تصميم دارند يك آخر هفته ارديبهشتي را در غرب كشور بگذرانند. شهري كه با طبيعت سرسبز و آبشارهاي بلندش مي تواند سفر متفاوتي را براي شما رقم بزند.

پيشنهاد ما براي كرمانشاه گردي شما اين بار قبرستان عجيب و غريب ابودجانه است كه در نزديكي بخش ريجاب شهرستان اسلام‌آباد و در كنار جاده ريجاب- بابا يادگار قرار دارد و با معماري متفاوتش بخشي از تاريخ دوره ساساني را به شما نشان مي دهد.

اين قبرستان از صدر اسلام بجا مانده و با تعدادي آرامگاه به سبك 4 طاقي‌هاي دوره ساساني طراحي شده است. اما شايد بيشتر از تمام قبرهاي اين قبرستان، دوبناي بقعه مانند توجهتان را جلب كنند كه نمونه آن را در جاي ديگري نديده باشيد. بقعه‌اي كه در ميان اهالي به مقبره ابودجانه معروف است و اتفاقا احترام خاصي هم بين مردم شهر دارد.

اگر از اهالي منطقه بپرسيد، برايتان خواهند گفت كه ابودجانه يكي از ياران با وفاي پيامبر(ص) بود كه در جنگ احد وقتي مشركان، نيروهاي اسلام را شكست دادند، او هم مانند حضرت علي(ع) در كنار پيامبر باقي ماند و از آن حضرت مردانه دفاع كرد.

آرامگاه ابودجانه 4 ضلعي است و روي آن گنبدي مخروطي شكل و سفيد رنگ قرار دارد و از دور جلب توجه مي كند. اما در جنوب اين آرامگاه بناي ديگري شبيه به آن، ولي در ابعاد كوچك تر وجود دارد و در داخل آن چند سنگ قبر به چشم مي‌خورد. اين دو آرامگاه با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده و سطوح بيروني و داخل آنها با ملاط گچ پوشيده شده است. بنابراين در گورستان ابودجانه سه بناي تاريخي جالب وجود دارد كه درست به همان اندازه كه براي اهالي محل نام آشنا و مانوس هستند، براي شما شگفت انگيز و جالب خواهند بود.

اما اين مقبره ها تنها بناهاي كهنه گورستان نيستند. شما قبرهاي ديگري را هم در ابودجانه خواهيد ديد كه با سنگچين، سنگ قبرهاي ساده يا طرح دار و طاقي هاي كوتاه محدوده مزار را مشخص مي‌كنند. بعضي از اين 4 طاقي ها مثل آتشكده‌هاي ساساني ساخته شده اند كه در داخل آنها معمولا يك قبر ديده مي‌شود.

روي برخي از قبرها هم بناي منار مانندي را خواهيد ديد كه از خشت ساخته شده و سنگ قبري روي آن ها نصب شده كه به علت فرسايش اطلاعات حك شده روي آنها مشخص نيست.

سفر به دره مدادرنگي ها!

استان ايلام از آن دست استانهايي است كه كمتر كسي اسم آن را براي مسافرت شنيده است و مناظر طبيعي آن را ديده است اما اين استان با آب و هواي كوهستاني و نيمه گرم، طبيعت، شهرها و مكان‌هاي ديدني بسياري دارد كه در بسياري از موارد از چشم گردشگران غيرحرفه‌اي پنهان مي‌ماند.

ايلام استاني جنگلي است و به خاطر زيبايي طبيعتش از آن با نام عروس زاگرس نيز ياد مي‌شود. اما در دل اين عروس هزار رنگ، دره ارغوان جايي است شبيه جعبه مداد رنگي ها كه در هر گوشه آن طبيعت به رنگ متفاوتي در مي آيد. تفرجگاهي ديدني كه با فاصله 5 كيلومتر در شمال شهر ايلام قرار گرفته است.

هرسال هم زمان با فصل بهار و به خصوص ارديبهشت ماه، دره ارغوان ايلام به اوج زيبايي اش مي رسد. حايي كه ارغوان هاي تازه دره ارغوان در محدوده اي 160هكتاري و حفاظت شده مي رويند و درخشان ترين رنگ هاي طبيعت را به نمايش مي گذارند.

اين دره پر آب هميشه به واسطه وجود بوته‌هاي بسيار زياد ارغوان شهرت داشته است و براي ديدن آن بايد به حوالي روستاي كلاته آهن سفر كنيد. درآميختن رنگ هاي مختلف درختان شكوه خاصي به اين منطقه بخشيده است و آن را به اوج زيبايي تبديل كرده است.

بد نيست بدانيد كه ارغوان نام فارسي درختي است كه در انگليسي با نام Judas Tree آنرا مي‌شناسند. نام علمي اين گياه cercis siliquastrum است و به يوناني به آن sixia مي‌گويند.

ارغوان درختي است از خانواده پروانه آسا و از مشخصات بارز آن اين است كه اين درخت در اول بهار مي‌رويد و داراي گل‌هاي نيام كه از مشخصه اين تيره‌است مي‌باشد و گل‌هاي آن زودتر از برگهاي آن در مي‌آيد و داراي شاخه‌هاي متقابل است. بلندي آن گاهي به 12 متر هم مي‌رسد، اما بيشتر به صورت درختچه ‌است.

برگهاي ارغوان به شكل قلب، بدون كرك و داراي كناره‌هاي صاف است. گلهاي اين درخت در اوايل بهار، در گروه هاي 3تا 6 تايي، روي شاخه‌ها و حتي روي ساقه اصلي، پيش از رشد برگ‌ها پديد مي‌آيند و چون عده آنها بسيار زياد است، منظره زيبايي به درخت مي‌دهد.

مزه گل ارغوان ترش و نسبتاً مطبوع است از اين رو در بعضي از كشورها گل ارغوان را همراه سالاد مي‌خورند يا در بعضي از غذاها مي‌ريزند. ارغوان در خاكهاي آهكي پرقوت بهتر رشد مي‌كند و در برابر خشكي مقاوم است و به تابش مستقيم نور خورشيد نياز دارد.

دومين بناي خشتي بزرگ جهان

كرمان را به كويري بودنش مي شناسند اما در دل اين استان مناطقي وجود دارند كه از لحاظ اقليمي هيچ شباهتي با مناطق كويري و كم باران استان كرمان ندارند. «راين» يكي از همين مناطق است كه در جنوب شهر كرمان و بر دامنه كوه هزار قرار گرفته است.

از جنوب كرمان 100 كيلومتر را كه طي كنيد به راين مي‌رسيد. اين‌جا تاريخ ايستاده است، در ارگ راين كه در دامنه هزار كوه قرار دارد. لابه‌لاي برج‌ها و بارو‌هاي خشتي، و ميان كنگره‌هايي كه آسمان آبي را نقش مي‌زند.

ارگ راين با 20 هزار متر مربع مساحت دومين بناي خشتي جهان، بعد از ارگ بم است و از نظر معماري بسيار شبيه به آن و بسيار باشكوه.

مي‌گويند « راين» از «رائين» مي‌آيد و رائين يعني «راه اين است». از تنها دروازه ارگ، در ضلع شرقي‌‌اش وارد مي‌شويد و به محوطه‌ داخلي پا مي‌گذاريد. بنايش مربعي شكل است، با برج‌هايي در اطراف و حصاري كه دورتا دور ارگ را دربرگرفته. ارگي با مساحت بيش از 20 هزار متر مربع كه با حصاري به ارتفاع ده متر محافظت مي شود. از كوچه‌هاي خشتي و كاه‌گلي مي‌گذري و در راه، كوشك‌ هشت‌ضلعي را مي‌بينيد و به بنايي مي‌رسيد كه اعيان‌نشين ارگ بوده است.

اگر‌چه جز رنگ خشتي خاك و كنگره‌هاي منظم چيز زيادي نيست، اما كافي است كه چند لحظه سكوت كنيد. سكوت ارگ با شما از تاريخ ديرينه‌‌اش و روزگار شكوهش حرف‌ها دارد.

در اين‌جا مي‌توان نمونه‌اي از ارگ‌هاي مسكوني گذشته را ديد. اعيان‌نشين و عامه‌نشين و نيز فضاهايي براي زندگي روزمره مردم؛ اسطبل و زورخانه و مسجد و...

اما به هر حال تاريخ اين ارگ نسبتا ناشناخته است و تنها با كاوش هاي دقيق باستان شناسي كه تا كنون در آن انجام شده است مي توان به قدمت دقيق آن دست يافت. قدمت اين ارگ زيبا ، تخريب ارگ بم و معرفي بيشتر آن در سالهاي اخير باعث شده است ارگ راين بيش از گذشته مورد توجه گردشگران قرار گيرد.

قدمت شهر راين به دوره ساساني مي‌رسد. اين شهر از مركزهاي مهم تجارت در قديم بود و پارچه‌‌هاي باارزشي در آن بافته مي‌شد. البته راين از گذشته به عنوان يكي از مراكز ساخت شمشير و چاقو و سپس تفنگ هم بوده است كه هنوز چاقو سازي كم و بيش در اين شهر رواج دارد.

راين برخلاف آن‌كه در كرمان كويري قرار گرفته، شهري است سرسبز و پردار و درخت، با باغ‌هاي ميوه، آبشار و چشمه‌ آب معدني و معدن‌ مرمر. وجود آبشاري زيبا در نزديكي شهر ، كوه زيباي هزار به ارتفاع 4501 متر ، باغ هاي فراوان ميوه ، معادن مرمر سبز ، صورتي، سولفات سديم و چشمه هاي آب معدني غير خوراكي ، توانسته اين منطقه را به عنوان يك منطقه جذاب گردشگري معرفي كند.

گذر كوتاهي در كوچه‌ها و خيابان‌هاي اين شهر كوچك شما را به زيبايي‌هاي زيادي مي‌رساند. در كوچه خان‌ها خانه‌اي قديمي است از دوره زنديه كه در باغي زيبا قرار گرفته. كوچه‌ها را كه ادامه بدهيد، به مسجد جامع شهر مي‌رسيد و درخت چنارش. چناري بيش از هزار ساله كه فكر مي‌كنيد چه آرامش زيبايي دارد. چنار كهن را كه ديديد، به سراغ سرو چهارصد ساله برويد كه در كنار حرم امام‌زاده زيد قرار دارد.

غارنوردي در كوير!

براي بيشتر مسافران سفر به يزد به معني سفر به كوير است. اما شايد كمتر كسي بداند كه در همين شهر كويري غار جالبي وجود دارد كه مردم به آن شگفت يزدان مي گويند و غارنوردان حرفه اي وقتي دنبال يك غار بكر و زيبا هستند سري به شگفت يزدان مي زنند!

غار شگفت يزدان را بايد در نزديكي روستاي هفتهر در كوه بلندي به نام شگفت ببينيد. يعني در 70 كيلومتري اردكان كه در بخشي از مسير آن امكان تردد با اتومبيل وجود ندارد و بايد با پاي پياده راهي غار شويد تا بعد از دو ساعت دهانه غار را ببينيد. البته اين تازه شروع ماجراست چون مجبوريد از روي صخره هاي سنگي صعب العبوري بگذريد كه شيب نسبتا تندي دارند و تنها راه دستيابي به دريچه تنگ غار هستند.

در قرن نهم هجري يعني در اوايل ورود مسلمانان به ايران، اين غار مسير دشواري داشت و به همين دليل زرتشتياني كه تمايل به حفظ آيين هاي ديني خود داشتند، براي حفاظت از آتش مقدسشان آن را به اين غار منتقل كرده و مدت 30سال در آنجا از  اين آتش نگهداري مي‌كردند.

غار شگفت يزدان اگرچه بيشتر به عنوان يك مكان تاريخي شناخته مي شود كه هنوز زرتشتيان يزد براي برخي آيين ها به آن جا مراجعه مي كنند، اما بيش از همه اينها يك غار زيبا و ديدني است كه از 3 حوضچه تشكيل شده و آب‌هايي كه از سقف مي‌چكد در آنها جمع شده است. براي ورود به اين غار ممكن است دردسر زيادي را تحمل كنيد اما چند قدم كه از ورودي جلوتر برويد با محوطه وسيعي رو به رو مي شويد كه گنجايش هزاران نفر را دارد.

همين طور كه در غار پيش مي رويد احتمالا با چندين حوض كوچك و بزرگ و آثاري از ساختمان رو به رو مي شويد كه نشان دهنده كاركرد سكونتي و عبادتي اين غار در گذشته بوده است. خاكسترهاي موجود در غار هم از آتش افروزي هاي زرتشتيان در اين غار حكايت مي كند.

گذارتان كه به غار شگفت يزدان افتاد حتما از چاه شهريار هم در همان نزديكي بازديد كنيد كه تنها چاه آب موجود در محدوده شماست و از سال ها پيش آب مردم منطقه را تامين مي كرده است.