سفر به دشت شقايق هاي سمنان

سمنان با آب و هواي دوگانه اش هميشه بهشت گردشگراني بوده كه دوست داشته اند طبيعت خشك و سبز را يكجا كنار هم ببينند. اگر شما هم جزو اين دسته از مسافران هستيد، روستاي حسين آباد كالپوش براي شما گزينه خوبي است كه مي توانيد در آن روي سرسبز استان سمنان و شهرستان شاهرود را ببينيد!

حسين آباد را بايد در شمال شرقي استان سمنان ببينيد. اين روستا با شاهرود حدود 200كيلومتر، با مركز دهستان رضوان حدود 7 كيلومتر و با مركز بخش ميامي 123 كيلومتر فاصله دارد و با آب و هواي معتدل خود يكي از گردشگرپذيرترين روستاهاي سمنان به شمار مي رود. به خصوص كه دشت شقايق ها و دشت آفتابگردان هاي اين منطقه شهرت جهاني دارند و خيلي از گردشگران دنيا در سفر به سمنان به اين دو دشت سري مي زنند.

اين روزها بهترين زمان براي سرزدن به دشت شقايق ها است كه از اواسط ارديبهشت ماه تا اواسط خرداد عمر دارند. دشت شقايق هاي كالپوش در 160 كيلومتري شمال شهرستان ميامي قرار دارد و مسير آن بعد از گذر از جاده سمنان - مشهد با رسيدن به شهرستان ميامي به سمت شمال تغيير مسير داده و در نهايت به منطقه كالپوش منتهي مي شود.

آنچه اين دشت را از نمونه هاي مشابه متمايز مي كند، وجود آبشارها، چشمه ها و گونه هاي درختان جنگلي خاصي است كه در اطراف آن قرار دارد.

اما اگر موفق نشديد به فصل شقايق ها برسيد، مي توانيد براي سفر شهريور ماه خود برنامه ريزي كنيد كه دشت آفتابگردان‌هاي اين روستا پرگل مي شود. . براي ديدن اين دشت طلايي بايد به 220 كيلومتري شمال شرق شاهرود سفر كنيد. مسير اين دشت به گونه‌اي است كه پس از طي 60 كيلومتر از مسير شاهرود- مشهد با رسيدن به شهر زيباي ميامي به سمت شمال تغيير مسير داده و در نهايت به اين منطقه استثنايي منتهي مي‌شود.

كاشت آفتابگردان در اين منطقه در اوايل بهار به صورت ديم و آبي است كه انواع مختلف آن را شامل مي‌شود و از گونه‌هاي ژنتيكي جديد آن، انواع پاكوتاه و درشت دانه را مي‌توان نام برد.

بخش شمالي شاهرود را كه روستاي حسين آباد كالپوش هم در آن قرار دارد، رشته كوه هاي البرز در بر گرفته اند كه از غرب به شرق از ارتفاع آنها كاسته مي شود در قسمت جنوبي اين رشته كوه ها يك سلسله كوههاي كم ارتفاع موازي با آن از شرق به غرب كشيده شده كه از ضلع جنوبي به سمت دشت كوير از ارت فاع آنها كاسته مي گردد. بنابراين حسين آباد بخش كوهستاني شاهرود به حساب مي آيد كه فرصت خوبي را براي كوهنوردي مسافران فراهم مي كند.

بد نيست بدانيد كه 3مورد از 25 منطقه نمونه گردشگري استان سمنان در محدوده كالپوش  قرار دارد كه شامل دشت شقايق ها و افتابگردان هاي كالپوش، جنگل دشت شاد و جنگل و آبشار نام نيك مي شود. بنابراين اگر گذارتان به اين روستا افتاد طوري سفرتان را برنامه ريزي كنيد كه بتوانيد از هر سه اين مناطق ديدن كنيد.

سيبن؛ روستاي هزار رنگ گيلان

اين روزها كه گرماي هوا زودتر از تقويم تابستاني سر رسيده، بهترين گزينه براي فرار از دود و دم و گرماي شهر، سفر به يك روستاي بكر و ديدني در گيلان است. روستايي كه شايد كمتر كسي نامش را شنيده باشد اما طبيعت منحصر به فرد آن فرصت خوبي است تا چند روزي به يك زندگي سالم و آرام برگرديد.

روستاي سيبن (sibon) در استان گيلان و در شمال بخش خورگام قرار دارد. جايي در ارتفاع 1450متري بالاتر از سطح دريا كه از شمال به صخره بلند كمربن و جنگل هاي راش، از جنوب به روستاي گوفل، از شرق به روستاي گلنگش و از جنوب غربي به روستاي چهيش محدود مي شود.

آب و هواي معتدل اين روستا در بهار و تابستان باعث مي شود كه جمعيت 480 نفري آن پذيراي صدها گردشگر گيلك از شهرهاي اطراف باشند. در عوض زمستان هاي سيبن آنقدر سرد و برفي است كه كمتر كسي از ساكنان روستا جرات مي كند زمستان را در اين منطقه سر كند.

فاصله روستا تا شهر رستم آباد 40 كيلومتر وتا مركز بخش در حدود 8كيلومتر است بنابراين سفر به سيبن به معني يك سفر روستا گردي تمام عيار است كه در آن مجبور مي شويد تمام وقتتان را در روستا بگذرانيد و مايحتاجتان را از روستائيان تهيه كنيد.

روستاي سيبن كشتزاري در جنوب دارد و مراتع سرسبز و يك جنگل زيباي راش در شمال. به همين دليل، با تغيير فصل سيبن هر بار رنگ عوض مي كند و با طبيعت يكرنگ مي شود. علاوه بر اين، در طبيعت اين روستا مي توانيد بابونه، مهر سليمان (شقاقل)، گل چاي، گل گاوزبان و... بچينيد و با خود به شهر بياوريد.

اگر گذارتان به سيبن افتاد، حتما سري به حمام قديمي اين روستا بزنيد كه درمركز روستا قرار دارد. قسمت اعظم اين حمام در خاك مدفون شده و درصورت مرمت مي تواند از نقاط ديدني و گردشگر پذير روستا و منطقه باشد.

علاوه بر اين، در سفر به سيبن مي توانيد سري به كوچه باغ هاي منطقه بزنيد و معماري روستايي را از نزديك ببينيد. معماري اين روستا تلفيقي از معماري مدرن و قديمي است كه ديوارهاي سنگي و طاق هاي چوبي و شيرواني را در خانه هاي دو طبقه، در كنار ساختمان هاي آجري و آهني نشانده است.

اقتصاد روستا مبتني بركشاورزي و دامداري است و عمده مصولات كشاورزي روستا گندم جو و عدس است. علاوه بر اين، فراورده هاي دامي اين روستا هم كيفيت مرغوبي دارند و شما را وسوسه مي كنند كه بساط سرشير و كره محلي را براي صبحانه به پا كنيد و ظهر را با كباب گوشت تازه و دوغ محلي بگذرانيد!

 يادتان باشد در سفر به سيبن حتما از صنايع دستي مردم اين روستا ديدن كنيد و سوغاتي بخريد. جوراب هاي پشمي و ساير لباس هاي بافتني از مهم ترين صنايع دستي روستا هستند كه معمولا در زمستان ها بازار گرمي دارند.

براي سفر به سيبن بعد از رسيدن به بخش خورگام در شهرستان رودبار، دو گزينه داريد. يا مسير رستم آباد – دفراز- پس طالكوه –سيبن را در پيش بگيريد يا از راه رستم آباد – حشمت آباد – بره سر –گوفل – سيبن بگذريد.

رستم زاد

بخش گردشگري تبيان

كندوج؛ يادگار معماري بومي شمال

كندوج ها نمونه‌اي از معماري بومي ايراني در منطقه شمال كشور هستند كه اگرچه يكي از جاذبه هاي گردشگري روستايي به شمار مي روند، اما اين روزها در معرض فراموشي قرار گرفته اند. «كندوج» در واقع به اتاقكي چوبي با ابعاد سه در چهارمتر مربع گفته مي شود كه ارتفاعي دو متري دارد و در استانهاي شمالي كشور به عنوان انبار برنج كاربرد داشته است، اين اتاقك‌هاي چوبي را روي پايه‌هاي بلند به ارتفاع يك تا يك و نيم متر مي‌ساختند تا موش‌ها به درون آن راه پيدا نكنند.

كندوج واژه‌اي گيلكي است كه با نام هاي ديگر محلي كوندوج، كونديج، كوروج، كوتي و كوتامدر نقاط مختلف گيلان و غرب مازندران از آن نام برده مي‌شود و سازه ‌ايست كه شاليكاران شمالي از آن براي نگهداري و انبار كردن ساقه‌هاي شالي استفاده مي‌‌كردند.

كندوج واژه اي مركب از دو كلمه (كاه + اندوز) است كه براثر تغيير آوايي حرف (ز) به حرف (ج) تبديل شده است. كندوج در محاوره بسيار از كاه اندوز به كندوز و سپس به كندوج تبديل شده است.

سكوي چهارگوش كندوج، مربعي شكل و به طول و عرض سه تا چهار و نيم متر به ارتفاع يك و نيم متر فقط از يكسو باريكه راهي براي ورود دارد، پهناي اين سكو نسبتا زياد است و از چهار گوشه آن، چهار ستون مخروطي به ارتفاع دوونيم متر بالا مي‌‌رود. بر روي اين ستون‌ها كه از گل خام و رسي است، چهار قطعه از تنه درخت كه به صورت منشور بسيار قطور تراش داده شده، كار گذاشته مي‌‌شود و واشان‌هاي قطور چهار سويه ساختمان بر روي اين منشورها استوار شده، بر روي آنها چوب‌هاي قطور ميخ مي‌‌كنند تا خوشه‌ها را بتوانند روي آنها انبار كنند.

بام اين بنا هم كه از گياه مخصوصي به نام «لي» پوشيده شده به شكل منشور كله قندي است، بيشتر پوشش سقف كندوج را كلوش ساقه برنج، گالي- نوعي گياه مردابي و به ندرت لت پوش- تخته تبر تراش خورده و نيز امروزه سقف كندوج را از شيرواني حلب مي‌‌سازند، براي رفتن به بام فقط از نردبان استفاده مي‌شود، از كف كندوج نيز براي دانه كردن خوشه‌ها بهره وري مي‌شود.

 در بالاي بام پوشالي و مخروطي شكل كندوج، گمج (نوعي ظرف لعابي از جنس خاك رس) را وارونه مي‌‌گذارند و به اين وسيله مانع ورود آب باران از انتهاي سقف به داخل كندوج مي‌‌شوند.

 براي كشيدن برنج به كندوج از چوب دو شاخه شبيه دوخالنگ يا چنگك كه به شكل عدد هفت است، استفاده مي‌‌شود كه يك سرش وصل بر طناب است و سر ديگر را برنج دَرز فرو مي‌‌كنند و از زمين به بالاي كندوج مي‌‌كشند.

بزرگترين دهانه غار ايران

تاريخ خستگي خود را با خميازه اي بزرگ در غار ايوب به عنوان بزرگترين دهانه غار آذرين ايران و در جوار حوض آرزو در ارتفاع سه هزار و 200 متري زمين به نمايش گذاشته است.

ايوب نام غاري است كه نقش زيارتگاهي دارد و در كوهي به همين نام كه در جنوب شهر دهج از توابع شهربابك واقع شده است. اعتقاد بر اين است كه حضرت ايوب مدتي در اينجا زندگي كرده كه امروزه اثر آن به صورت رد پاي آن حضرت بر سينه صخره اي غار برجاي مانده است.

كوه ايوب كه غار ايوب در آن قرار دارد در جنوب شرقي شهر دهج با ارتفاع حدود سه هزار و 200 متر در منطقه كوهستاني دهج كه جزو كوه هاي رشته مركزي ايران است قرار دارد. براي ديدن اين غار بايد از جاده اصلي بندر عباس- تهران از دو راهي جوزم، جاده آن گذر كنيد و با طي حدود 35 كيلومتر به غار ايوب برسيد.

اصلي ترين مشخصه غار ايوب دهانه بسيار بزرگ غار در نيمه هاي كوه در ارتفاعي بالا است. حالت لانه زنبوري داخل غار به دليل فرسايش در اثر باد كه با دانه‌هاي ماسه بسرعت بر سنگ داسيت كوبيده شده، افزايش يافته است.در اين مكان تاريخ، خستگي خود را با خميازه بزرگ‌ترين غار آذرين ايران به شيوه‌اي زيبا در حواشي شهر دهج از توابع شهربابك به نمايش گذاشته است.اين غار خسته از گذر زمان در دل كوه چنان خستگي از تن مي‌زدايد كه بزرگترين دهانه را با 50 متر طول و 40 متر ارتفاع به نمايش گذارده است.

در گوشه اي از ديواره شرقي، شريان باريكي از آب از سقف جاري است. در پاي اين ديواره حوضچه اي كوچك قرار دارد كه اين آب در آن جمع مي شود آبي بس خنك و گورا به خصوص براي تشنگاني كه خسته از كوه پيمايي به اين مكان مي رسند با نوشيدن جرعه اي از اين آب خستگي راه را از تن بيرون مي كنند.

حوض آرزوها

كمي بالاتر در سمت حوضچه جايگاهي هموار و صاف قرار دارد كه در مركز آن چاله كوچك هاونگ مانندي به چشم مي خورد كه به نام هاونگ يا حوض آرزو معروف است. محلي ها اعتقاد دارند كه اگر آرزومندي نيت كرده و قطعه اي سنگ را در داخل آن پرتاب كند، اگر سنگ بعد از برخورد مستقيم به بالا و خارج از هاونگ پرتاب شد، آرزوي نيت شده برآورده خواهد شد.

در سمت جنوب غربي غار در دل ديواره نازكي از صخره سوراخي دايره مانند با قطر كمي وجود دارد كه به سوراخ حلال و حرام مشهور است و بازديدكنندگان سعي مي كند با سر و به صورت خوابيده از آن عبور كند.

در بين حوضچه و سوراخ حلال و حرام جايگاههايي براي نشستن و استراحت زائرين خسته است كه منزلگاه ناميده مي شود.در اين مكانها محل استراحت، نماز گذاردن، نهار و شام خوردن است البته در زمانهاي نه چندان دور بيشتر براي اتراق شبانه استفاده مي شد ولي امروزه اين كاركرد منزل گاه رو به تضعيف است امروزه بيشتر براي استراحت كوتاه مدت و عبادات استفاده مي شود.

حدود 150 متر بالاتر از منزلگاه زيارتگاه و جايگاه بچه مهتابي ها قراردارد در محل زيارتگاه محلي گود شده شبيه به ردپاي انساني با فيزيك بدني قوي وجود دارد كه آن را منتسب به حضرت ايوب مي كنند.

در واقع عامل جذب معتقدين به اين غار همين مكان است براي رسيدن به جايگاه زيارت نردبان نصب شده كه زائر از آن بالا مي رود و زيارت مي كنند در مقابل آن جايگاهي براي نماز گذاردن است كه سه نفر همزمان مي توانند در آن نماز بگذارند.

در ارتفاعي پائين تر از اين جايگاه در سمت راست محلي است كه گفته مي شود شبهاي جمعه تعدادي كودك كه به بچه مهتابي معروفند زمزمه مي كنند و افراد حاضر در غار معتقد مي توانند بشنوند.

در سمت راست ورودي غار در ارتفاع ديواره قسمتي تو خالي است كه بايستي با نردبان به آن دست يافت.مردم در زمانهاي دور در جلوي آن ديواري ساخته بودند كه آنها را در مقابل دشمنان و رقبايشان و سرما و گرما محفوظ نگه مي داشت.

در پايين كوه كه نقطه آغاز صعود به غار است سنگ بسيار بزرگي وجود دارد كه به سنگ بارانداز معروف است. زيرا زائرين مي توانند با وسايل حمل و نقل قديمي يا مدرن فقط تا كنار اين سنگ بيايند و بقيه راه را مجبورند پياده طي كنند تا به مقصود خود برسند كه چيزي حدود يك ساعت زمان مي برد لذا در اينجا بار بنه خود را پايين آورده و اتراق مي كنند، افرادي كه به هر علت نمي توانند بالا بروند در همين مكان مي مانند به همين دليل اين سنگ به بار انداز معروف است.اين غار بزرگترين غار آذرين ايران محسوب مي‌شود و يكي از زيباترين ديدگاه‌هاي طبيعت را در دل كوه ايوب ايجاد كرده است.

روستايي ميان جنگل

خرداد ماه به روزهاي پاياني اش نزديك مي شود و خيلي ها به تكاپوي برنامه ريزي براي سفر افتاده اند. اگر شما هم جزو اين گروه هستيد و مي خواهيد چند روزي از فضاي شلوغ و سرسخت و پرهياهوي شهرتان فاصله بگيريد، ما روستاي هجيج كرمانشاه را به شما پيشنهاد مي كنيم. بهشت كوچكي كه در دره اي زيبا و جنگلي انبوه جا خوش كرده است!

روستاي هجيج از توابع بخش نوسود شهرستان پاوه است كه از گردشگرپذيرترين روستاهاي كرمانشاه و اورامانات به شمار مي رود. براي سفر به اين روستا بايد به 25 كيلومتري شهرستان پاوه سفر كنيد و اين روستاي كوچك را در دامنه ارتفاعات اين شهر ببينيد. روستايي كه در نگاه اول شكل پلكاني آن توجهتان را جلب خواهد كرد اما بلافاصله جاذبه هاي طبيعي، فرهنگي و تاريخي اين روستا مقابلتان صف مي كشند و شما را غافلگير مي كنند.

كوه‌هاي سنگي، مناظرسرسبز، چشمه‌هاي خروشان و مسير پرپيچ و خمي كه اين روستا دارد، مهم ترين ويژگي هاي جغرافيايي آن هستند. اما شايد ديدني تر از اين جاذبه ها، خيابان‌هاي نيم‌دايره اين روستا باشند كه در كنار ساختمان‌هايي رو به دره و رودخانه فضاي مرموز و شگفت انگيزي را به وجود مي آورند.

در نزديكي روستا چشمه اي خواهيد ديد كه در هيچ فصلي از سال آب آن كم نمي شود و آب آن به رودخانه سيروان مي‌ريزد. اين چشمه از دل كوه بيرون مي‌آيد و يكي از بهترين آب معدني‌هاي دنيا شناخته‌ شده است.

بيشتر مردم هجيج از مسلمانان اهل تسنن هستند با اين حال زيارتگاه امامزاده سيد عبيدالله، فرزند امام موسي كاظم (ع) است يكي از مورد احترام ترين مناطق زيارتي اين روستا است. علاوه بر اين، در روستاي هجيج مي توانيد بناي خانقاه هاي قديمي و چله خانه را ببينيد كه براي مردم بسيار مقدس هستند. بيشتر اين بناها از سنگ و چوب ساخته شده و داخل آن ها با گل پويشيده شده است.مسجد مركزي روستاي هجيج اما نمونه كاملي از معماري كهن ايراني است كه با ستون‌هاي چوبي و كنده كاري هاي خودنمايي مي كند.

اگر گذارتان به روستاي هجيج افتاد، حتما سري به ارتفاعات شاهو در اين منطقه بزنيد كه در واقع بخشي از رشته كوه‏هاي زاگرس به شمار مي‏رود و با طبيعت زيبا و بكرش مي تواند چندين روز شما را سرگرم كند. به خصوص كه در اين منطقه گياهان دارويي مثل گل گاوزبان، ختمي، گون و شنگ و... فراوان است و مي توانيد آنها را با خود به شهر بياوريد. البته فراموش نكنيد كه وقت بازگشت حتما از سوغات خوراكي و پوشيدني اين شهر همراه خود بياوريد. كشك، شير، دوغ، روغن حيواني و كره از مهم‏ترين فرآورده‏هاي لبني اين روستا هستند و گليم، جاجيم و بافته هاي پوشيدني مثل گيوه و كت از مهم ترين صنايع دستي مردم هجيج به شمار مي روند.

تالابهاي لرستان از جمله جاذبه هاي طبيعي  بويژه در فصل بارندگي  زيباي خاصي به منطقه مي دهد .علاوه بر اين تالابها  مامن وزيستگاهي مناسب براي انواع پرندگان ، آبزيان و پرندگان  بومي ومهاجر مي باشد . در اين ميان هفت تالاب در منطقه آهكي  در شرق  رودخانه كشكان  كبير كوه قرار دارند  همچنين تالاب بيشه دالان  در جنوب شهرستان  بروجرد وتالاب سيلاخور در شمال غربي شهرستان دورود قرار دارد.

رودخانه هاي لرستان :
در استان لرستان 23 رود جريان دارد كه بر اساس حوضه ي آبريز به سه دسته اصلي تقسيم مي شوند رودهاي حـوضـه ي دز و رودهـاي حوضـه كـرخه ، كه در مجـموع 96 درصـد سطح استـان را دربـر مــي گيرند. و رودهاي حوضه ي مركزي كه سطح كوچكي از شرقي ترين قسمت استان را به خـود اختصاص داده اند .

رودخانه هاي حوضه آبريز دز :
رودخانه سزار ، تيره ، رودخانه بختياري ، سرخاب ، كشور ، سبز ، چم چيست ، اسك ، رودخانه اليگودرز و ازنا قابل ذكرند .

رودخانه هاي حوضه ي آبريز كرخه :
رودخانه سيمره ، كشكان ، كهمان ، دره شهر ، گند ، خرم آباد و گرگافه حوضه آبريز كرخه را تشكيل مي دهند .

كوههاي لرستان :
لرستان سرزميني كوهستاني است و كوه ها نيمي از مساحت آن را پوشانيده اند . در اين استان 35 قله با ارتفاع بيش از سه هزار متر وجود دارد . كوههاي شرقي و جنوب شرقي : در اين ناحيه كه مرتفع ترين قلل استان واقع شده ، اشترانكوه با حدود 4050 متر ارتفاع از شمال غربي به جنوب شرقي امتداد يافته و داراي قلل متعدد مي باشد در جنوب اشترانكوه كازنهستان و در غرب آن كوه سرسبز واقع شده است .
   اين كوهها در تمامي سال پوشيده از برف مي باشند و از منابع آبي مهم استان به شمار مي روند درياچه هاي زيباي اين كوهها در حوزه آبريز رودخانه دز قرار دارند .
كوههاي شمالي : 
در شمال استان كوههاي مرتفع از قبيل گرين با 3623 متر ، رخاش 3592 متر ، ميش پرور با 3587 متر و خرگوشناب وجود دارد . اين كوهها در حد فاصل بروجرد و الشتر قرار گرفته و به صورت سدي ارتباط بخش شمال غربي با شمال شرقي را از يكديگر قطع نموده است .
كوههاي مركزي :
رشته كوهي كه بخش مياني شهر خرم آباد را در برگرفته ، سفيد كوه نام دارد . اين كوه در شمال غربي شهر قرار گرفته از شمال غربي به جنوب شرقي امتداد دارد و ارتفاع آن 2931 متر مي باشد و نيز كوه هشتاد پهلو با 2991 متر در اين ناحيه قرار دارد .

كوههاي غربي :
كوههاي موجود در غرب استان كه كوهدشت را در بر گرفته اند عموماً به صورت موازي در جهت شمال غرب به جنوب شرق امتداد يافته كه مهمترين آنها عبارتند از كوه هنجيس با 2642 متر ، پشتكوه با 2002 متر مله كوه با 2004 متر ، كوه بلوران با 1902 متر ارتفاع و چند رشته از انتهاي غربي استان قرار گرفته اند.
1-2-5. كوههاي جنوبي : بخشهاي جنوبي استان از رشته كوههاي كمتري ( در مقايسه با ساير نواحي ) برخوردار است مهمترين كوههاي اين بخش عبارتند از : كوه از ، گراخو ، كو ، سراب ، كوه گريوه .

دشتهاي مهم لرستان عبارتند از :
دشت سيلاخور :
اين دشت در شمال شرقي استان واقع شده و دو شهر بروجرد و درود را در منتهي اليه شمال و جنوب خود در بر گرفته است . دشت سيلاخور با قريب 70 هزار هكتار مساحت وسيعترين دشت استان است .

دشت اليگودرز :
اين دشت در شرق استان واقع شده و بالغ بر 60 هزار هكتار مساحت دارد و در ارتفاع بيش از 1500 متر از سطح دريا قرار دارد . 

 دشت الشتر:
اين دشت در شمال استان و در ميان مناطق كوهستاني با ارتفاع بالاتر از 1500 متر قرار گرفته است . اين دشت بستر پر تراكم ترين نقاط روستايي كم جمعيت استان به شمار مي رود و مساحت آن بالغ بر 30 هزار هكتار است . 

 دشت كوهدشت :
اين دشت در غرب استان واقع و در ارتفاعي بين 1000 تا 1500 متر از سطح دريا قرار دارد . و مساحت آن 40 هزار هكتار است .

دشتهاي پراكنده :
در اين استان دشتهاي پراكنده و كم عرض وجود دارند كه عموماً در طرفين رودخانه هاي مهم قرار گرفته اند از جمله دشت كرگاه در جنوب خرم آباد ، دشت ازنا در شرق خرم آباد ، چغلوندي ، نورآباد ، طرهان و خاوه در شمال استان ، رومشكان در جنوب و جايدر در جنوب غرب را مي توان نام برد .

استان خراسان شمالي
مركـــــز : بجنورد

موقعيت : شمال شرق ايران
مجاورت : شمال: كشور تركمنستان جنوب:استان خراسان رضوي جنوب غربي: استان سمنان شرق: استان خراسان رضوي غرب: استان گلستان
آب و هوا: داراي آب و هواي متنوعي است ولي آب و هواي غالب در اين منطقه؛ سردكوهستاني است
وسعــــت: ۲۸۱۷۹ كيلومتر مربع
جمعـيــت: حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر
تقسيمات: 6 شهرستان ،۱۵ بخش ،۴۰ دهستان و۸۶۲ روستاي داراي سكنه
شهرستانها: اسفراين، بجنورد، جاجرم، شيروان، مانه و سَمَلقان و فاروج



مكان هاي ديدني و تاريخي

استان خراسان شمالي از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي با ارزشي برخوردار است كه بيش ترين آن ها در شهرستان اسفراين قرار گرفته و شامل قلعه هاي متعدد, امام زاده ها و شهرهاي تاريخي مي شود. شهرستان هاي شيروان, بجنورد و جاجرم نيز در برگيرنده جاذبه هاي متعدد تاريخي و طبيعي هستند كه در مجموع سبب بالا رفتن ارزش هاي جهانگردي ابن منطقه شده اند.

صنايع و معادن

در استان خراسان شمالي صنايع؛ بيش تر به صورت دستي رواج دارد و صنايع ماشيني محدود به كارخانه هاي مواد غذايي و سنگ بري هستند. صنايع دستي اين منطقه را انواع قالي, جاجيم و گليم بافي تشكيل مي دهد. دراين منطقه معادن مختلفي نيز وجود دارند كه كم تر به بهره برداري رسيده اند.

كشاورزي و دام داري
كشاورزي اصلي ترين شغل ساكنان استان خراسان شمالي بوده كه به گونه سنتي و نيمه صنعتي رواج دارد. مهم ترين فرآورده هاي كشاورزي اين استان؛ پنبه،‌ گندم، جو،‌ زيره، حبوبات، سبزيجات، گياهان صنعتي، جاليزي و علوفه اي است. در اين منطقه هم چنين انواع محصولات باغي چون: آلو، گيلاس، آلبالو، انگور و سيب نيز به عمل مي آيد. به دليل وجود مراتع غني, دام داري اين ناحيه نيز از رونق خاصي برخوردار بوده و انواع محصولات دامي جزو توليدات اهالي به شمار مي آيند. دام داري ساكن و دام داري نيمه كوچ نشيني در تمام نقاط استان خراسان شمالي رواج دارد و پرورش زنبورعسل، كرم ابريشم و طيور نيز در كنار دام داري صورت مي گيرد. ‌فرآورده هاي دامي به ويژه روغن،‌ پشم, گوشت و پوست، علاوه بر تأمين نياز داخلي،‌ به سايرنقاط نيز فرستاده مي شود.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

بر اساس نظر محققين؛ واژه خراسان بازمانده گونه كهن واژه «خاور» و متشكل از دو جزء «خور» به معناي خورشيد و «آسان» به معني آمدن است. يعني جايي كه خورشيد از آن برمي آيد و چون اين منطقه در خاورايران قرار گرفته, اين وجه تسميه به نظر درست مي آيد. واژه شمالي نيز به سبب جدا شدن از خراسان سابق و قرار داشتن در شمال ايران به ادامه آن داده شده است.
درباره تاريخ اين خطه از ايران زمين بايستي گفت: به طور كلي خراسان جزء ساتراپي پهناور پرثوه بوده است.اين ايالت پهناور دردوره باستاني قرارگاه و كشور نيرومند اشكانيان شد و درآغاز تاريخ ايران باستان، مادها را به سوي خود كشانيد. خراسان شمالي گذشته از جايگاه طبيعي، جغرافيايي و دارا بودن منابع سرشار زير زميني، از لحاظ تاريخي نيز از كهن سال ترين مناطق ايران به شمار مي رود و از گذشته هاي دور داراي فرهنگي درخشان بوده است. هريك از شهرستان هاي اين خطه؛ داراي سرنوشت تاريخي طولاني و شنيدني هستند كه در قسمت هاي مربوطه به طور كامل آورده شده است.

مشخصات جغرافيايي

استان خراسان شمالي يكي از جديد ترين استان هاي ايران است كه از تجزيه استان بزرگ خراسان (سابق) به وجود آمده است. اين منطقه؛ شش شهرستان با نام هاي بجنورد, جاجرم, اسفراين, فاروج, شيروان, مانه و سملقان را دربرمي گيرد. مركزاين استان؛ شهربجنورد است كه در مركز استان و در درازاي جغرافيايي 57 درجه و 19 دقيقه و پهناي جغرافيايي 37درجه و 28 دقيقه واقع شده است. اين منطقه داراي آب و هواي نيمه معتدل و مرطوب با زمستان هاي سرد و تابستان هاي گرم است. ميانگين بارش اين استان به 250 ميلي متر مي رسد.




مسيرهاي گردشگري استان خراسان شمالي

فهرست جاذبه ها

1
بجنورد
جنگل گلستان
بجنورد- آشخانه- جنگل گلستان
عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- روستاي بدرانلو- سد شيرين دره- روستا و معبد اسپاخو- رباط قره بين- قلعه خان- امامزاده دلاور

2
بجنورد
اسفراين
بجنورد- اسفراين
عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- روستاي قره باشلو- چشمه مهنان- گردنه اسدلي- چشمه پلميس- روستاي بيدواز- درياچه سد بيدواز- پارك تفريحي بش قارداش

3
بجنورد
قوچان
بجنورد- شيروان- قوچان
عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- سد شورك و بارزو- روستاهاي گليان و قلعه زو- پارك تفريحي بابا امان- بناي چهار تاقي

4
بجنورد
جاجرم
بجنورد- جاجرم
عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- قلعه جلال الدين- بناي خواجه مهرزيار- مسجد جامع جاجرم- سرچشمه شوقان- كوه بهار

اين غار براي اولين باردر سال 1965 ميلادي توسط "فرانك هول" باستان شناس آمريكايي مورد كاوش قرار گرفت.
در سال 84 نيز دومين دوره كاوش اين غار توسط هيات مشترك ايران و بلژيك آغاز شده كه در حال حاضر ادامه دارد.
سرپرست ايراني هيات كاوش به خبرنگار ايرنا گفت: غار يافته به دليل دارا بودن بيش از دو متر رسوبات باستان شناختي اواخر عصر يخ (شامل بقاياي فرهنگي دوره پارينه سنگي جديد) داراي اهميت فراواني در مطالعه فرهنگ اوايل اين دوره در خاور نزديك و اروپاست.
"سونيا شيدرنگ" افزود: در دهه هاي اخير پژوهش هاي فراواني در ارتباط با خاستگاه و راه و روش زندگي انسان مدرن دراروپا و خاور دور انجام شده است.
وي با اشاره به اينكه بقاياي فرهنگي باقيمانده از انسانهاي مدرن با عنوان فرهنگ اوريناسي شناخته مي شود، اظهارداشت: اين فرهنگ مربوط به انسانهايي است كه ابزارهاي كارآمدي كه اغلب بر روي تيغه ساخته مي شده، براي شكار و ساير منظورها استفاده مي كردند.
سرپرست بلژيكي گروه كاوش غار يافته نيز گفت: در مطالعات انجام شده شباهتهاي فراواني ميان مصنوعات سنگي و فرهنگ اوريناسي اروپا وجود دارد.
"مارسل اوت" اضافه كرد: تا پيش از اين كاوش ها، برخي از متخصصان فرهنگ اوريناسي، پارينه سنگي جديد را مختص اروپا و حاشيه شرقي مديترانه مي دانستند.
وي گفت: در كاوش هاي سال گذشته اين غار، علاوه بر مصنوعات سنگي، تعدادي آويز و مهره هاي تزييني از جمله دو صدف دريايي سوراخ شده، دو قطعه دندان گوزن و يك قطعه هماتيت كه به شكل آويز درآمده، يافت شده است.
وي با اشاره به اينكه اين مجموعه از كهن ترين آويزهاي تزييني يافت شده در ايران است، اظهار داشت: اين اشيا از نشانه هاي بارز فرهنگ اوريناسي مقارن با حضور نخستين انسانهاي پارينه سنگي جديد در اروپا و خاور نزديك است.
دبير شوراي ثبت آثار استان لرستان نيز گفت: لرستان به دليل دارا بودن شرايط مساعد آب و هوايي، محيط مناسبي براي استقرار بشر در زمان هاي پيش از تاريخ بوده است.
عطا حسين پور افزود: اين اهميت باعث شده در سال 1965 ميلادي دره خرم آباد به عنوان مركز مطالعات پيش از تاريخي دانشگاه پل آمريكا به سرپرستي دكتر فرانك هول و كنت فلانري قرار گيرد.
وي گفت: استان لرستان به دليل كوهستاني بودن داراي غارهاي مسكوني فراواني بوده كه در اين ميان غارهاي يافته، گرارجنه، كنجي، قمري و پاسنگر مورد كاوش قرار گرفته است.
وي با اشاره به وجود 250 غار و پناهگاه صخره اي شناسايي شده در لرستان اظهارداشت: تاكنون 125 غار از اين تعداد در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.