مهمترين واقعه اي كه در اواخر سلطنت صفويان درباره اردبيل قابل ذكر است سازش روسها و عثمانيها براي تقسيم شمال و مغرب ايران و از جمله اين شهر تاريخي مي باشد كه با ظهور نادر آن نقشه به هم خورد و دست روس و عثماني از اين سرزمين كوتاه گرديد. اما نادر درسال 1143 با يك صد هزار سپاه به قصد راندن عثمانيها به آذربايجان آمد و در 27 محرم آن سال تبريز و چندي بعد اردبيل را از تركها پس گرفت آزادي اردبيل مدت زيادي طول نكشيد زيرا در شرق ايران گرفتاري هائي پيش آمد و نادر ناگزير بدانجا رفت و فرصت جديدي براي تجاوز عثمانيها پيدا شد اين بار شاه طهماسب خود با آنها جنگيد ولي شكست خورد و عهدنامه ننگيني با آنها امضا كرد، ليكن نادر آنرا پذيرفت و با عزل شاه طهماسب پسر كوچك او را به سلطنت برداشت وخود نايب السلطنه شد و با عثمانيها جنگهاي سختي كرد وي كه در محرم 1146 به قصد اين محاربه از اصفهان حركت كرده بود از همدان و سنندج و شاهين دژ و مراغه و تبريز گذشته به اردبيل رسيد و قسمتي از سپاهيان خود را در اين شهر گذاشت و خود از رود ارس گذشته و به داغستان حمله برد و پس از پيروزي چشمگيري كه به دست آورد عهدنامه اي با عثماني ها در تفليس منعقد ساخت كه به موجب آن قفقاز و آذربايجان به ايران مسترد گرديد در مراجعت از اين سفر بود كه نادر به همه ولايات نامه نوشت و سران و بزرگان لشكري و كشوري را به دشت مغان فراخواند و چون همه گرد آمدند خطاب به آنها چنين گفت تاكنون من آنچه لازمه كوشش و جانفشاني بود به جاي آوردم و دشمنان ايران مانند افغان و روس و عثماني را از ايران بيرون كردم به خراسان بازگشته آسايش نمايم همه گفتند هيچ كس برازنده تر از تو براي تخت ايران نيست او يك ماه فرصت داد كه كسي را براي سلطنت تعيين نمايند ولي سرانجام دو ساعت و بيست دقيقه بعداز ظهر روز پنج شنبه 24 شوال 1148 هجري خودش به نام نادر شاه بر تخت مرصعي نشست و سپاهيان و حاضرين با فريادهاي شورانگيز او را شاد باش گفتند سرداران و بزرگان ايران متفقاً او را به سلطنت قبول نموده و در شهر اردبيل تشريفات تاجگذاري به عمل آمد.