اين شهرستان در شمال شرقي استان اردبيل در همسايگي كشور جمهوري آذربايجان واقع شده است وسعت آن 6/1100 كيلومتر مربع كه حدود 1/6 درصد مساحت استان اردبيل رادر برگرفته و در فاصله 22 كيلومتري مركز استان در كنارجاده ترانزيتي اردبيل به گيلان و تهران واقع شده است. داراي سه شهر بنام هاي نمين، آبي بيگلو و عنبران، سه بخش مركزي داراي 3449 خانوار و25170 نفر جمعيت، ويلكيج داراي 3841 خانوار و 24144 نفر جمعيت وعنبران داراي 1083 خانوار و10293 نفر جمعيت، 7 دهستان و 95 آبادي مي باشد جمعيت شهرستان حدودا 59307 هزار نفر مي باشد از ويژگيهاي اين شهرستان وجود جنگل فندقلو ومرات سرسبز شغاله درق به وسعت 5 هزار هكتار در ناحيه شرق و شمال شرقي ومسير دهانه تونل جاده ارتباطي استان اردبيل به گيلان بوده كه جزءمناطق گردشگري وسرسبز منحصر به فرد براي گردشگري داخلي وخارجي در فصول مختلف سال مي باشد.

موقعيت طبيعي
نمين منطقه اي است كوهستاني واقع در حاشيه غربي درياي خزر و ارتفاع آن از سطح دريا 1450 متر مختصات جغرافيايي طول 48 درجه 29 دقيقه و 30 ثانيه و عرض 38 درجه 25 دقيقه و 25 ثانيه مي باشد آب و هواي نمين معتدل، زمستانهاي سرد و تابستان هواي ملايم دارد.
در طول فصل بهار هواي نمين بسيار لطيف و معطر است تمام كوهپايه ها و ارتفاعات پوشيده از گياهان علفي و دارويي انواع گلهاي وحشي و زيباست.جنگل طبيعي فندقلو در شرق و جنوب نمين در ايران منحصر بفرد بوده و داراي گردشگاهي طبيعي و بسيار زيبا براي عموم است.

مشخصات جغرافيايي
شهر نمين در 48 درجه و 29 دقيقه طول جغرافيايي و 38 درجه و 25 دقيقه عرض جغرافيايي و در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا واقع است. اين شهر  در 25 كيلومتري شمال شرقي اردبيل قرار دارد و مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارت اند از:
- راه نمين- اردبيل به سوي جنوب باختري به طول 27 كيلومتر
- راه نمين- آستارا به سوي خاور به طول 50 كيلومتر
- راه فرعي نمين- دهستان عنبران

پيشينه تاريخي نمين
باستناد شواهد موجود تاريخي چندين هزار سال قبل از ميلاد مردماني در منطقه فعلي به مركزيت نمين ساكن بوده اند و تمدني درخشان داشته اند.دمورگان با توجه به نتايج مطالعات خود بر روي منطقه چاي قوشان حد فاصل نمين و روستاي ميناباد تاريخ پيدايش تمدن در اين منطقه را نه هزارسال قبل از ميلادگزارش نموده كه اشيايي از اين منطقه مربوط به قرن 16-12 (ق.م)پيدا كرده است وي مي گويد ساكنين اوليه اين منطقه از راه شكار و جمع آوري غذا زندگي مي كرده انددلاپورت و استربون را جزو سرزمين كادوسيان كه از شمال به رود كورا (شمال غربي درياي خزر)و از جنوب غربي با بالها رود محدود مي شده و براي خود حكومت  مستقلي داشته،شناخته است.دياكوئوف سابقه پيدايش تمدن در اين منطقه را 3 هزار سال پيش از ميلاد تخمين زده است.بهرحال در سال 1813 ميلادي پس از انعقاد عهدنامه گلستان و بدنبال آن در سال 1828 با انعقاد عهدنامه تركمن چاي به ايالتهاي كوچكي تجزيه شده و ويلكيج به مركزيت نمين(باستناد مدارك موجود مركز طالش سابق)از طالش منتزع گرديد.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي
درباره تاريخ اين منطقه اطلاعات مستندي در دست نيست ولي ان چه مسلم است اين كه تاريخ اين منطقه با شهرستان اردبيل يكي محسوب مي شود.
الف: دانشمند عاليقدر مرحوم دهخدا مي نويسد چون آب و هواي اين شهر در گذشته بعلت جنگلي بودن ارتفاعات اطراف آن و نيز بعلت نزديكي به درياي خزر بسيار مرطوب بوده است بدين سبب اين شهر را نمين يعني مرطوب ناميده اند
ب: مي گويند در گذشته هاي دور شهر نمين بسيار بزرگ و آباد بوده با نه هزار جمعيت بدين سبب اين شهر را نه مين(نه هزار) ناميده اند كه بعدها به نمين معروف شده است.
ج: امراي محلي سالي چند ماه در دامنه هاي شيندان قلعه سي اطراق مي كرده اند با توجه به اينكه تمام شهرها و روستاهاي اطراف به غير از نمين از بالاي اين قطعه ديده مي شده بدين سبب اين شهر را نه بين يعني جاييكه ديده نمي شود ناميده اند بعدها حرف ب تبديل به ميم شده و بجاي نه كلمه نمين تلفظ گرديده است.

فرهنگ و آداب  و رسوم و قوميتها
مهمترين ويژگي فرهنگ مردم شهرستان نمين علاقمندي و توجه خاص آنان به كسب علم و دانش و تحصيلات عاليه از قديم الايام بوده و به همين دليل نمين بعنوان «شهر فرهنگي» از ديرباز در بين عام و خاص معروفيت داشته است.بطوريكه مدارس دخترانه و پسرانه به سبك نوين آموزشي «به استناد كتاب تاريخ و فرهنگ آذربايجان آقاي حسين اميد»در شهر نمين بسال 1299 هجري شمسي داير بوده است
از جمله امكانات موجود فرهنگي در شهرستان نمين مي توان به وجود كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، كتابخانه، فرهنگسرا و ....اشاره كرد كه نيازمند توجه خاص بمنظور جبران نيازمنديهاي ضروري فرهنگي شهرستان عنايتاً به آسيب پذيري اين منطقه ناشي از همسايگي با كشورهاي جمهوري آذربايجان و پيامدهاي  منفي و معضل اجتماعي و فرهنگي در اثر قاچاق كالا و ترددهاي غيرمجاز و .... مي باشد.
آداب و رسوم اهالي اين شهرستان نيز همانند آداب و رسوم ساير اهالي استان مي باشد و موردي كه از حيث موضوع مذكور اين شهرستان را متمايز از ساير شهرستانهاي استان نمايد وجود ندارد اگر چه در برخي موارد تفاوت نه چندان قابل توجه وجود دارد ولي در كل رعايت حقوق مدني، احترام به يكديگر، احترام به باورهاي ديني، مهمان نوازي، اعتقادات مرسوم در جامعه، اجراي مراسم مذهبي در ايام ماه محرم، عيد قربان، نوروز، هفته خواني در منازل، تكايا و....از جمله آداب و رسوم اهالي اين منطقه را تشكيل مي دهد.
از نظر قوميت 78 درصد بافت جمعيت شهرستان شيعي مذهب و 22 درصد آن از اهل تسنن مي باشد. مردمان اهل تسنن در مركز شهرستان و نيز 11 روستاي تابعه بخشهاي عنبران و ويلكيج سكونت داشته كه بخش عنبران از اكثريت از اكثريت مطلق سني نشين برخوردار است.
زبان مردم شهرستان تركي آذري و طالشي مي باشد، طالش زبانها بيشتر در بخش عنبران و مناطق مرزي و تعدادي نيز در بخش ويلكيج سكونت دارند. مناطق معروف به پيله رود هم لهجه خاصي متمايز از لهجه شهرستان دارند.

جمعيت شهرستان
بر اساس آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسكن در سال 1375 و آخرين تقسيمات كشوري، نمين داراي جمعيتي معادل 69349 نفر مي باشد كه از اين تعداد 50326 نفر در روستاها و 19023 نفر در شهرها سكونت دارند از كل جمعيت تعداد 34902 نفر مرد مي باشد.
نرخ رشد جمعيت شهري اين شهرستان 4/4 درصد در سال 1375 نسبت به سال 1370 بوده و نرخ رشد جمعيت روستايي در سال 1375 نسبت به سال 1370 با لحاظ كردن آخرين تقسيمات كشوري در استان در سالهاي 1379 و 1381 و انتزاع 8 روستا از شهرستان 22/1 درصد بوده است.

صنايع دستي نمين
مهم ترين صنايع دستي منطقه؛ قالي بافي، گليم بافي و جاجيم بافي بوده كه قالي و گليم ساخته دست مردم نمين جزو محصولات صادراتي شهرستان محسوب مي شوند. صادرات شهرستان نمين عده اي را در كار بازرگاني و داد و ستد وارد نموده است. عمده ترين صادرات اين شهرستان گندم، جو، زرد آلو، فرآورده هاي دامي و عسل و نيز صنايع دستي چون قالي و گليم است.

كشاورزي و دام داري
نمين شهري كشاورزي است و به علت آب و هواي مناسب و خاك حاصلخيز، توانايي بالايي در كشاورزي دارد. گندم، جو، گياهان علوفه اي، بنشن، تره بار، سيب، گلابي، گيلاس، آلبالو، زردآلو و آلوچه از مهم ترين محصولات كشاورزي منطقه هستند. نمين به مانند ديگر شهرستان هاي استان اردبيل به دليل دسترسي به مراتع نسبتا غني در زمينه دام داري و دام پروري از رونق خوبي برخوردار است و انواع فرآورده هاي دامي از اين منطقه صادر مي شود.
محصولات كشاورزي و دامي : گندم و جو ، حبوبات، سيب زميني، عدس ، ميوه جات و صيفي جات

صنعت گردشگري و توريسم
در اين شهرستان همه ساله تعدادي از گردشگران خارجي و داخلي از مناطق مختلف شهرستان نمين بخصوص از جنگل طبيعي فندقلو با امكانات نسبي اقامت در آلاچيق هاي سياحتي بازديدمي نمايند.
الف: جنگل فندقلو و منطقه كوهستاني شاغلادرق در حاشيه شمالي شهرستان و درامتداد جاده ارتباطي-آستارا فضاي سرسبز و زيبايي را بوجود آورده است كه همه ساله در فصل بهار و تابستان حضور هزاران نفر از مشتاقان طبيعت را پذيرا است.  
ب:جنگل آلاديزگه واقع در بخش مركزي بخش ويلكيج
ج:آبگرم گرمه چشمه واقع در بخش ويلكيج

وضعيت فرهنگي
اين شهرستان سابقه فرهنگي است كه زبانزد عام وخاص بوده ودر هر جا از فرهنگ نمين نام مي برند اين منطقه داراي دو مذهب شيعه مي باشد كه اهل تسنن و شافعي مذهب هستند با هم بدون داشتن اختلاف در كنار هم زندگي مي كنند .

مراكز فرهنگي شهرستان نمين
دانشكده پرديس از دانشگاه محقق اردبيلي
دانشگاه پيام نور
فرهنگسراي شهرداري
بقعه شيخ بدر الدين
كتابخانه عمومي
حوزه علميه دگرماندرق

مراكز مذهبي
تعداد حوزه علميه اهل تشيع: داراي يك حوزه علميه در روستاي دگرماندرق به صورت نيمه فعال
مساجد، حسينيه، امام زاده: نمين داراي 111 مسجد و تكيه كه 7 باب آن در خود شهر و مابقي در بخشها وروستاها مي باشد داراي 24 هيئت مذهبي و59 هيئات امناء مذهبي مسجد و 5 مورد انجمن اسلامي مي باشد.
تعداد مساجد اهل سنن: 11مورد

آثار تاريخي
از مهمترين آثار باستاني اين شهرستان كه بصورت اماكن و بناهاي تاريخي به يادگار مانده مي توان به موارد زير اشاره كرد :
الف:بقعه شيخ بدرالدين نميني در شهر نمين
ب:بقعه پيرلنگ در شمال غربي روستاي ننه كران
ج:بقعه شيخ علي عنبران پير طريقت
د:بقعه محمد سعيد فرزند شيخ علي و پير پيران بابا خرم الدين در عنبران عليا (بصورت بقعه هاي گنبدي و نقشبندي)
ه.زيارتگاه آقا قنبري در روستاي نيارق اشاره كرده همچنين تپه ها و سنگ نوشته هاي باستاني  با ارزشي تاريخي،در نوع خود نيز قابل اشاره مي باشد.
و. ساختمان سام سلطنه در ميدان شهر نمين
ز. سد سوها، تخته سنگ قورد داشي، آتشكده شاق دره، دوباب حمام قديمي، گور قلعه سي مربوط به هزاره اول قبل از ميلاد

معرفي برخي آثار تاريخي، سياحتي شهرستان نمين

تپه كناره
تپه كناره كه قدمت آن به هزاره اول قبل از ميلاد مي رسد در قريه كنازق از توابع نمين و در 16 كيلومتري شمال شرقي اردبيل در مسير شوسه اردبيل - آستارا قرار دارد.

تپه سلوط
از تپه هاي باستاني شهرستان نمين است كه در قريه سلوط در 20 كيلومتري شوسه اردبيل - آستارا قرار دارد. اين تپه تاريخي مربوط به دوره اشكاني يا اوايل اسلا م مي باشد.

سربند تپه
سربند تپه كه يكي ديگر از تپه هاي تاريخي نمين است كه در 12 كيلومتري راه شوسه اردبيل قرار دارد. اين تپه مربوط به دوره اشكاني و اوايل دوره اسلامي مي باشد.

آريا تپه
تپه باستاني آريا تپه كه قدمت آن به هزاره اول ق. م مي رسد در روستاي آريا تپه در شهرستان نمين واقع شده است.

قره تپه
قره تپه كه از ديگر تپه هاي تاريخي نمين است در 10 كيلومتري راه شوسه اردبيل - آستارا واقع شده است.