شهرستان اسفراين با وجود دره ها، آبشارها و ييلاقات زيبا بر بلنداي استان خراسان شمالي در دامنه جنوبي كوههاي آلاداغ و جنوب و جنوب غربي كوه شاه جهان هر ساله پذيراي ميهمانان، مسافران و گردشگران زيادي از جاي جاي ايران است.تنوع آب و هوا، وجود ارتفاعات، جلگه ها، دشتها و شرايط اقليمي گوناگون موجود در اسفراين زمينه و بستر مناسبي را براي زيست انسانها در طول اعصار پيش از تاريخ فراهم كرده است.

بوستان ملي و منطقه حفاظت شده ساريگل,بوستان ملي و منطقه حفاظت شده سالوك، روستاي هدف گردشگري رويين، دره ييلاقي بيدواز، اردغان و آبشار زيباي ايزي و توي، ارتفاعات شاه جهان و چشمه سارهاي ارتفاعات كركز مسافران و گردشگران زيادي را هر ساله در خود جاي مي دهد.

روستاي هدف گردشگري رويين

روستاي پلكاني يا ماسوله‌اي "رويين" از معروفترين جاذبه هاي گردشگري و خوش آب‌و هواي شهرستان اسفراين است كه در يكي از دره‌هاي دامنه جنوبي آلاداغ قرار گرفته است.

اين روستا در 27 كيلو متري شمال اسفراين داراي آب و هواي معتدل كوهستاني است كه آب فراوان آن را پر رونق ساخته بطوري كه در هيچ فصلي از سال اين روستاي گردشگرپسند از محصولات باغي بي بهره نبوده است.

ارتفاعات بلند، رودخانه هاي دايم و درختان چنار قديمي چهره اين روستاي ماسوله اي را منحصربفرد ساخته است.

پلكاني بودن خانه‌هاي اين روستا با بافت قديمي آن و واقع شدن در دره‌اي نسبتا تند در ميانه ارتفاعات سربه فلك كشيده آلاداغ، زيبايي محسوركننده اي به اين روستا داده تا جايي كه امسال بافت تاريخي روستاي رويين به عنوان نخستين روستاي داراي بافت ارزشمند تاريخي در حال ثبت در فهرست آثار ملي است.

منطقه گردشگري رويين به روستاي شكوفه‌هاي سيب نيز معروف است و كوچه‌هاي پيچ در پيچ آن، بافت قديمي خانه‌ها و شيب كوچه به كوچه روستا از مشخصات بارز اين منطقه است كه نظر هر تازه واردي را به خود جلب مي‌كند.

بوستان ملي سالوك

اين بوستان حفاظت شده 17 هزار هكتار وسعت دارد كه به لحاظ داشتن تنوع جانوري يكي از مهمترين مناطق حفاظت شده ايران محسوب مي شود.

شرايط توپوگرافي دشتي و كوهستاني منطقه باعث شده كه اين منطقه يكي از متنوعترين زيستگاههاي گونه هاي وحشي به حساب آيد كه يكي از جاذبه هاي زيباي گردشگري اسفراين است.

زيبايي اين بوستان زماني آشكارتر مي شود كه بيننده درمي يابد قسمت شمالي اين جاذبه طبيعي گردشگري، كوهستاني و زيست بوم حيوانات گوناگوني نظير كوه زي و قسمت جنوبي آن نيز مناسب حيوانات دشت زي است.

در كف دره هاي اين بوستان طبيعي نيز گونه هاي درختي و درختچه هاي زرشك، بيد وحشي، انجير وحشي، نسترن وحشي و در مناطق مرتفع گونه هاي ارس به چشم مي خورد.

بوستان ملي و منطقه حفاظت شده ساريگل

اين خطه با 28 هزار هكتار وسعت در شرق اسفراين، به علت پستي و بلنديهاي منطقه و منابع فراوان آب از تنوع جانوري قابل توجهي برخوردر است.

از 502 گونه پرنده شناخته شده در كشور 70 گونه در اين منطقه مشاهده شده اند.

اين بوستان ملي همچنين با بيش از 200 گونه گياهي از گونه هاي گلدار پوشيده شده است.

مقبره باباقدرت

در مجاورت روستاي دهنه اجاق و دهستان بام نيز مقبره اي است كه به بابا قدرت معروف است. اين مقبره از گذشته هاي دور محل نذر و نياز بوده و بر ضريح و درگاه آن پارچه و قفلهايي بسته اند كه سالها است مسافران زيادي براي گرفتن حاجت رهسپار اين بقعه مي شوند.

شهر بلقيس

كهن دژ بلقيس در اسفراين كه به شهر بلقيس معروف است عظيم ترين ميراث خشتي ايران بعد از ارگ بم است كه در طول تاريخ همواره به عنوان يكي از شهرهاي مهم در حاشيه جاده معروف ابريشم قرار داشته است.

اين شهر باستاني در سه كيلومتري جنوب شرقي اسفراين يكي از معروفترين جاذبه هاي باستاني خراسان شمالي محسوب مي شود.

اين شهر كه بر اساس اسلوب معماري ساساني ساخته شده شامل سه بخش كهندژ، ربض و شارستان بوده و 29 برج با ارتفاعات مختلف دارد كه براي آخرين بار در دوره صفوي متروك شده و شهر اسفراين به محل كنوني حدود سه كيلومتري شمال اين ويرانه ها منتقل شده است.

اين بناي دوره اوايل اسلام به شماره 4497 در فهرست آثار ملي ثبت شده است.

محوطه توي

محوطه تاريخي توي كه شامل دو محوطه توي يك و دو است يكي از وسيعترين و كهنترين محوطه هاي خراسان شمالي است كه توالي فرهنگي از دوره پيش از تاريخ تا اواسط دوره تاريخي را در خود جاي داده است.

قديمي ترين آثار به دست آمده در اين محوطه ها به گمان باستانشناسان به اواخر دوره كلكوليتيك تعلق دارند و از سفالهاي به دست آمده در سطح تپه سفالهاي خاكستري - سياه داغدار عصر مفرغ و سفالهاي دوره تاريخي هخامنشي و اشكاني را به ياد مي آورند.

آرامگاه حمزه بن موسي (دهنه شيرين )

بقعه امامزاده حمزه بن موسي از بناهاي مذهبي و تاريخي دوره صفوي در شهرستان اسفراين است كه نماي داخلي آرامگاه با نقوش گياهي و كتيبه هاي قرآني به خط ثلث تزيين شده و اين امامزاده مشتاقان زيادي را هر ساله طلب مي كند.

آرامگاه شيخ رشيدالدين محمد بيدوازي

در روستاي بيدواز در فاصله ‎25 كيلومتري شهرستان اسفراين واقع شده است. وي از عرفا و شعراي مشهور خطه خراسان بوده است.

آرامگاه شيخ احمد ذاكرگور پاني

شيخ جمال الدين احمد ذاكر جورفاني(گورپاني) از عرفاي بزرگ قرن هفتم است كه قدمت اين آرامگاه در اسفراين به دوره سلجوقي مي رسد.

امامزاده باغشجرد

در ‎ 18كيلومتري شمال شرق صفي‌آباد در شهرستان اسفراين واقع شده كه در نماي داخلي بناي آن نقوش گل و بته ترسيم شده و كتيبه‌هاي با متن آيه‌الكرسي ديوارهاي داخلي را مزين كرده است.

مراسم سنتي ورزش "كشتي باچوخه" كه هر ساله در ‎ 14فروردين در محلي به نام گود چشمه زينل‌خان در شمال شهر اسفراين با حضور بيش از 80 هزار تماشاگر از سراسر استان و كشور برپا مي شود يكي از آيينهاي عمده اين منطقه است كه قرار است به عنوان پديده هاي تك زماني و تك مكاني گردشگري به ثبت ملي برسد.

چادرشببافي و حوله بافي نيز از صنايع دستي مرسوم و معروف اين منطقه است كه بيشتر نوعروسان اسفراين چادر شبهاي دوخته شده دستان زنان هنرمند اين ديار را در جهاز خود به خانه بخت مي برند.


مركز شهرستان ‎ 123هزار نفري اسفراين در ‎ 60كيلومتري بجنورد مركز خراسان شمالي واقع است.

جام جم