۱- نافه بريه (Nafa Boriya) و دسگيرو (Das Giro)
     هنگامي كه نوزاد دختري در خانواده اي( در لرستان ) بدنيا مي آيد ، بعضا ناف او را بنام پسر بچه (معمولا از اقوام نزديك همچون پسر عمو ) و يا جواني از خانواده يا طايفه ديگر مي برند اين عمل را نافه برييه (Nafa Boriya) مي گويند و از اين زمان به بعد است كه نوزاد دختر اصطلاحا دسگيرو (Dasgiro) و يا نامزد طرف مقابل مي شود و از جانب پسر و خانواده اش هديه اي بنام نشونه (Neshona) براي دختر مي برند و با برگزاري جشن كوچكي از اين هنگام به بعد تا عروسي دختر مذكور ، تهيه لباس و برخي از مايحتاج دختر بعهده داماد خواهد بود.
۲- سرنجه گيرو (Serenje Giro)
       هنگامي كه دختري در لرستان به سن ازدواج رسيد و بمناسبت هاي مختلف از سوي خانواده ها و اقوام و آشنايان بعنوان دختر دم بخت به ديگران معرفي و پيشنهاد گرديد ، زنان و دختران به سن رسيده خانواده داماد به بهانه هاي مختلف به منزل دختر دم بخت مي روند تا ضمن ديدن از نزديك و ورانداز وي، او را مورد ارزيابي و سنجش نيز قرار دهند . اين مرحله در اصطلاح لري سرنجه گيرو (Serenje Giro) ناميده ميشود . واژه سرنجه در زبان لري بمعني سنجد است  .
۳- شيريني حروني
         زماني كه دختر انتخاب شد در روز مقرر خانواده داماد مقداري شيريني  بهمراه كله هاي قند و قواره اي پارچه و يك يا چند قطعه طلا به خانه عروس ميروند تا با اهدا آن نامزدي وي براي پسرشان را رسميت داده و مورد تاييد و تاكيد مجدد قرار دهند . پذيرايي اين روز را اصطلاحا شيريني حروني مي نامند و معمولا رفت و آمد داماد بخانه عروس تا روز عقد بندرت صورت مي گيرد.
۴- پشت عقد و سياهه
            پس از مراسم شيريني خوردن ، دو خانواده در مذاكراتي رودر رو به بحث در مورد ميزان شيربها و ساير مخارج و احتياجات زمان عقد و عروسي مي پردازند. دو طرف ليستي را كه در آن  ميزان شيربها يا مبلغ مهريه كه اصطلاحا  آن را پشت عقد يا پشت نكاح نيز مي نامند و ساير احتياجات روز عقد و عروسي قيد شده است بين دو خانواده عروس و داماد رد وبدل نموده و با توافق و رضايت به امضا مسئولان يا بزرگان خانواده ها مي رسد . اين ليست كه سياهه (Siyaha) ناميده مي شود حتما به نام كلام الله مجيد مزين است .
۵- آو ازيفه (Ow Azifa)
      يك روز قبل از مراسم عقد داماد اجناسي از قبيل روغن، چاي ، قند ، برنج با چند راس گوسفند (كه به دست و پا و پيشاني آنها حنا بسته اند و معمولاگلوني -Golvani} پارچه بلند رنگارنگ{ نيز به گردن انها آويخته اند ) به همراه نوازندگاني كه با ضرب و كمانچه و سيني حاوي اسفند  دود شده است، روانه خانه عروس مي كند . اين كالاها و اجناس ارسالي داماد را اصطلاحا آو ازيفه مي گويند.
۶- آداب دس بوسو(Das Boso)
         پس از توافق و امضا قرارداد بين دو خانواده عروس و داماد ، خانواده داماد طبق قرار قبلي معمولا يك شب را جهت اداي احترام و كسب رسمي اجازه عروسي و اذن پدر دختر به منزل عروس مي روند . در اين شب پس از صرف چاي و شيريني ، براي آخرين بار يكي از بزرگان طايفه داماد ضمن كسب اجازه از بزرگان و پدر طايفه عروس با جملاتي چون: خدمت رسيديم تا با اجازه شما فلاني را به غلامي خود قبول كنيد ، به كسب اجازه نهايي و رسمي از پدر عروس مي پردازد و پدر دختر نيز معمولا به نشانه احترام با اظهاراتي چون : اختيار با خود شماست و انشالله مبارك است ، رضايت خود از اين وصلت را رسما در حضور ديگران اعلام مي دارد . بدنبال اعلام موافقت پدر عروس، داماد يا برادر داماد از بين جمع برخاسته و دست پدر دختر را به نشانه سپاس و احترام مي بوسد و حضار با فرستادن صلواتي ضمن تبريك به يكديگر به شادي و پايكوبي مي پردازند.

۷- حنا ونو(Hana Vano)
        در مراسم حنا ونو (Hana Vano) يا حنا بندان كه معمولا شب قبل از عقدي است كه ممكن است عروسي هم بدنبال آن باشد ، به دست و پاي تازه عروس و همچنين تعدادي از دختران جوان و زنان ، در خانه عروس حنا مي گذارند و عروس را براي روز عقد آماده مي كنند.
۸- زو گوشونه (Zo Goshona)
         در روز عقد با مواد و اجناسي كه داماد بنام آوازيفه به خانه عروس فرستاده است ، نهار مفصلي آماده مي كنند تا به پذيرايي از مدعوين  محدودي كه از خانواده عروس و داماد به مهماني مذكور دعوت شده اند ، بپردازند. صبح يا عصر همين روز توسط يكي از روحانيون ، صيغه عقد در خانه عروس جاري مي شود . جناب داماد بايستي هنگام جاري شدن صيغه عقد براي گرفتن بله از زبان عروس خانم معمولا يك قطعه طلا  همراه  خود داشته باشد تا به عروس خانم هديه كند ، اين هديه به زو گوشونه معروف است .
        معمولا جهيزيه عروس را نيز بعد از مراسم عقد به خانه داماد حمل مي كنند و رسيد آن را نيز دريافت مي نمايند. پس از مراسم عقد ممكن است بلافاصله عروسي انجام گيرد . در اين صورت با توافق طرفين همان روز عقد خانواده هاي عروس و داماد تعدادي از دوستان و آشنايان و اقوام خود را به خانه
9- مجمه - دس - بازنه و سازنه -  شوا
      در اولين روز زندگي مشترك عروس و داماد ، افرادي كه شام يا نهار مهمان عروس و داماد بوده اند . اقدام به ارسال سيني اي به نام مجمه -Majma) سيني مسي چرخي بزرگ و كنگره دار ( به خانه داماد مي كنند كه درون آن هدايايي براي زوج جوان از جمله كله هاي قند ، شاخه نبات، پارچه ، لباس ، پول و يا وسايل ديگر است . فردي كه هدايا را تحويل مي دهد انعامي نيز از دست مبارك داماد دريافت خواهد نمود.
       اخيرا با تلفيق و ورود سنن ديگر مناطق كشورمان به لرستان نيز عصر سومين روز عروسي را برخي با عنوان پاتختي جشن گرفته و كليه زنان خانواده هايي كه به عروسي دعوت شده بودند در خانه داماد بصرف چاي و شيريني گرد مي آيند تا هنگام پذيرايي هداياي خويش را نيز به عروس و داماد تقديم نمايند.
          در طول مراسم عروسي كه پيشتر هفت شبانه روز بود (و بعدا به سه شبانه روز رسيد و و اخيرا يك شبانه و ... ) جشني همراه با ساز و آواز و دهل لري و ضرب و كمانچه برگزار مي شود و به سنت ديرينه به شادي و پايكوبي و رقص هاي متنوع سنتي لري مي پردازند و اصطلاحا دس (Das) مي گيرند . مهمانان و بستگان درجه يك عروس و داماد با دادن مبالغي پول به بازنه( -Bazena  افرادي كه بازيكنان رقص هاي محلي و گروهي لري اند ( و سازنه  -Sazena)  نوازندگان ساز و ضرب و و كمانچه ( و چوپي كش -Chopi Kash )  يا سرچوپي به سردسته بازيكنان و فردي گفته مي شود كه جلو صف رقص محلي  لري ، دستمال را مي چرخاند و ريتم رقص هاي دو پا و سه پا و شونه شكي لري را هدايت مي نمايد(و همچنين سايرين شوا-Shava) شاباش ، مقداري پول بنشانه  تشويق و ترغيب است كه هنگام دادن آن با صداي بلند بنام صاحب پول به فرد مورد نظر داده و اصطلاحا به آن شاباش مي گويند)  مي دهند.
۱0- پاگشا ( Pa Gosha)
          پس از يك هفته از گذشتن مراسم عروسي ، خانواده عروس مهماني ترتيب داده و با حضور عروس و داماد و اقوام و آشنايان به پذيرايي از مهمانان و عروس و داماد مي پردازند ، اين پذيرايي را مراسم پاگشا (Pa Gosha) مي نامند . در اين مراسم نيز مجددا از طرف مادر و پدر عروس هداياي نفيسي به عروس تقديم مي شود .بدنبال اين مراسم ديگر افراد خانواده عروس وداماد بنوبت و با رعايت بزرگتري و كوچكتري ، ضمن  دعوت از عروس و داماد جوان به خانه خودشان اقدام به گشادن پاي زوج جديد فاميل يه منازل اقوام و آشنايان مي نمايند يا اصطلاحا عروس و داماد را با الگو گرفتن از مهماني اخير خانواده عروس ، پاگشا مي كنند .


چهارشنبه سیزدهم 7 1390
X