بطور مسلم اولين امامزاده هاي مكرم در اواخر قرن دوم و اوائل قرن سوم هجي قمري به منطقه اردبيل و آذربايجان تشريف آورده اند و به تبليغ و ترويج مذهب حقه اهل بيت همت گمارده اند.
امامزاده سيد صدر الدين (ع)
يكي از امامزاده هاي معتبر بوده كه در نيمه اول قرن سوم هجري به اردبيل تشريف آورده اند و بنا به نظر صاحب «بحر الانساب» كه يكي از كتب مهم علم انساب (تبار شناسي) مي باشد از اولاد بلافصل حضرت امام موسي كاظم (ع) مي باشند در دوران هاي گذشته داراي بارگاه و جلال و شكوه بوده است اكنون با قرار گرفتن مرقد شريف اين بزرگوار در موقعيت خاص شهر اردبيل اميد است با طرح جامع احداث بقعه براين مزار مبارك تحولي در اين ناحيه صورت گيرد.
امامزاده صالح(ع):
اين بزرگوار همانند جناب صدر الدين در نيمه اول قرن سوم هجري به اردبيل تشريف آورده اند و بنا به نظر صاحب «بحر الانساب» يكي از سه اولاد بلافصل امام موسي كاظم (ع) مي باشد كه به اين منطقه آمده اند مزار شريفش از دوران هاي گذشته مورد توجه خاص و عام بوده و خاندان جليل القدر صفويه نسبت به حضرتش ارادت ويژه داشتند، با توجه به اينكه بقعه مباركش در وسط شهر (ميدان عالي قاپو) واقع شده رفع اختلاف هئيت امناء و ميراث فرهنگي و اداره اوقاف درباره احداث و تكميل و مرمت بارگاه مباركش ضرورتي غيرقابل انكار است و از طرفي اين همه تطويل و تأخير، ضرر و زيان ديني و فرهنگي براي مردم محب اهل بيت (ع) و شايد توهيني به ساحت اين بزرگوار باشد.
امامزاده حمزه(ع):
اين امامزاده عظيم الشأن يكي از مهمترين امامزاده هائي است كه در منطقه اردبيل وجود دارد و به احتمال قوي و بنابر آنچه كه صاحب «بحر الانساب» فرموده ايشان همان حمزه بن موسي بن جعفر (ع) مي باشد كه جد شاخه هاي متفرعي از سادات موسوي خصوصاً در منطقه آذربايجان و قفقاز و بطور كلي شمال ايران قديم بوده و نيز خاندان جليل القدر سيادت و سياست صفويه از اولاد ايشان بوده و شايد به همين دليل درقرن سوم و پنجم هجري قمري اولاد و احفاد ايشان كه همان خاندان جليل القدر ابوالفتح شيخ سيد صفي الدين اسحاق اردبيلي (650-735) مي باشند به اردبيل تشريف آوردند و منشا خدمات بي نظير براي مكتب اهل بيت (ع) شدند در حال حاضر بقعه بسيار كوچك و نامناسبي در جوار بقعه شيخ سيد امين الدين جبرائيل رضوان الله تعالي عليه بر مزار ايشان وجود دارد كه به هيچ وجه در شأن ايشان نبوده و لازم است بارگاهي مناسب بر مزار ايشان احداث گردد.
امامزاده سيد محمد اعرابي :
جناب سيد محمد اعرابي بن ابو محمد قاسم بن سيد حمزه بن امام موسي بن جعفر (ع) يكي از معتبرترين امام زاده ها از نظر اسناد و مدارك مي باشد اين بزرگوار در اواخر قرن سوم هجري قمري به اردبيل تشريف آورده اند و به احتمالي علت حضور ايشان در خطه اردبيل جد بزرگوارش جناب سيد حمزه مي باشد بنا به امر و تأكيد حضرت آيت الله العظمي آقا سيد موسي شبيري زنجاني (مدظله) و اهتمام عالم زاهد حضرت حجت الاسلام و المسلمين حاج شيخ عبدالرحيم جعفري (دامت بركاته) و با سرمايه مرحوم حاج غضنفر پاكنهاد رحمه الله عليه در گذشته نه چندان دور براي ممانعت از هدم و محو مرقد مطهر ايشان قبه اي كوچك بر مزار ايشان بنا گرديده كه اميد است بارگاهي در شأن حضرتش احداث گردد و مورد استفاضه عموم مردم واقع شود مرقد شريف ايشان در مجموعه شيخ سيد امين جبرائيل كلخوران واقع است.
امامزاده دختر (حليمه خاتون):
در كنار مسجد مير صالح مجتهد رضوان تعالي عليه مرقد شريفي وجود دارد كه به امامزاده دختر معروف و مشهور است در مورد اين قبر شريف چند امر مسلم است اول آنكه اين قبر شريف متعلق به امامزاده هاي بزرگوار مي باشد و دوم آنكه قدمت تاريخي آن به قرن سوم هجري و معاصر با امامزاده هاي يزرگوار سيد صدر الدين و سيد صالح و سيد حمزه (ع) مي باشد كه در دوران صفويه و قبل و بعد از آن مورد توجه عام و خاص بوده و به احتمالي قبر شريف سيده اي بزرگوار مي باشد كه از دختران حضرت امام موسي بن جعفر(ع) و مشهور به حليمه خاتون است تشيخص دقيق هويت ايشان نيازمند تحقيقي ميداني در علم تبار شناسي مي باشد و در حال حاضر ترميم و تكميل قبر شريف ضروري است.
امامزاده سيد محمود (ع):
اين بزرگوار امامزاده اي عظيم الشأن و از اولاد امام موسي بن جعفر (ع) مي باشد قبر شريفش در پشت مسجد سنگي روستاي كلخوران واقع است و به احتمال قوي قبل از خاندان صفوي در اردبيل حضور داشته در حال حاضر اطاقكي بر مزار شريف ايشان موجود است.
امامزاده سيد عوض شاه الخواص (ع):
اين بزرگوار فرزند سيد حبيب الدين فيروز شاه زرين كلاه بود و جد ششم مرحوم شيخ صفي الدين اردبيلي است نسبش با چهارده واسطه به امام موسي بن جعفر (ع) مي رسد قبر شريفش در مجموعه شيخ سيد امين الدين جبرائيل رحمه الله عليه واقع است و قبه اي برمزارش ساخته شده كه هرگز در خور شأن آن جناب نمي باشد
امامزاده سيد صلاح الدين رشيد (ع):
امامزاده سيد صلاح الدين رشيد بن سيد محمد حافظ بن سيد عوض شاه الخواصبن سيد حبيب الدين فيروز شاه بوده و در اواخر قرن پنجم هجري در اردبيل مي زيسته، جد چهارم شيخ صفي الدين اردبيلي مي باشد مزار شريفش بر روي تپه اي در كنار روستاي قطب آباد واقع است.
كه متأسفانه در پنجاه سال اخير در اثر بي توجهي بطور كلي آثار مرقد مطهرش ار بين رفته، بسيار ضروري است با تشكيل يك گروه كارشناسي و استفاده از شواهد و افراد محلي مزار شريف ايشان را مشخص و تعيين نمود.
امامزاده سيد قطب الدين (ع):
جناب سيد قطب الدين بن سيد صلاح الدين بن سيد محمد حافظبن سيد عوض شاه الخواص بن سيد حبيب الدين فيروز شاه در قرن ششم هجري قمري در اردبيل مي زيسته و جد سوم مرحوم شيخ سيد صفي الدين اردبيلي مي باشد نسبش با هفده واسطه به امام موسي بن جعفر(ع) منتهي مي شود قبر شريف اين بزرگوار در روستاي قطب آباد (قرب آْباد) واقع است. كه متأسفانه با تخريب اين روستا مزار مبارك ايشان نيز از ميان رفته و اثري از آن برجاي نمانده، شايد بتوان با تشكيل گروه كارشناسي و با استفاده از شواهد و قرائن محلي، محل مرقد مطهرش را مشخص نمود.